Tin tứcCục Hàng hải và Đường Thủy nội địa Việt Nam đặt ra mục tiêu rõ ràng: đến năm 2030, quy mô đội tàu biển Việt Nam sẽ tăng lên 1.750 chiếc với tổng trọng tải đạt 18 triệu tấn. Đây là bước đi quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải biển không ngừng tăng cao, đồng thời thúc đẩy ngành công nghiệp tàu thủy trong nước phát triển.
Hiện tại, ngành đóng tàu của Việt Nam đang đứng thứ 7 thế giới, chiếm 0,61% thị phần đóng tàu toàn cầu. Đây là một thành tựu ấn tượng đối với một quốc gia có ngành đóng tàu chỉ mới phát triển mạnh mẽ trong vài thập kỷ qua.
Mục tiêu nâng cao năng lực đóng tàu của Việt Nam trong những năm tới lại càng trở nên rõ ràng và cần thiết hơn bao giờ hết.
Theo các số liệu từ Cục Hàng hải và Đường Thủy, nhu cầu đóng mới tàu biển trong nước dự kiến khoảng 16-41 chiếc/năm, tương đương trọng tải 0,7-0,8 triệu tấn/năm cho đến năm 2030.
Trong khi đó, nhu cầu đóng tàu biển toàn cầu sẽ tăng trưởng 3,95% mỗi năm với số lượng tàu cần đóng mới là 5.284 chiếc, đạt trọng tải 311,2 triệu tấn/năm vào năm 2030. Điều này tạo ra cơ hội lớn cho ngành đóng tàu Việt Nam tham gia vào thị trường quốc tế với khả năng đóng mới khoảng 3,5 triệu tấn tàu biển mỗi năm.
Việt Nam hiện có 88 doanh nghiệp đóng tàu biển và 411 cơ sở đóng phương tiện thủy nội địa. Các doanh nghiệp trong nước đã khẳng định được năng lực đóng mới tàu vận tải biển, đặc biệt là tàu vận tải có trọng tải trên 5.000 DWT.
Việt Nam cũng đã có khả năng đóng mới nhiều loại tàu chuyên dụng như tàu kéo, tàu lai dắt, tàu kiểm ngư, tàu tìm kiếm cứu nạn và các loại tàu công trình, tàu cao tốc vỏ nhôm. Đây là những thành tựu đáng ghi nhận, thể hiện sự phát triển mạnh mẽ của ngành đóng tàu Việt Nam.
Ngành đóng tàu trong nước cũng đang đối mặt với không ít khó khăn. Các cơ sở đóng tàu Việt Nam hiện nay chủ yếu phát triển theo bề rộng, tập trung vào gia công, lắp ráp mà chưa chú trọng đến việc gia tăng giá trị sản phẩm.
Hạ tầng và công nghệ của nhiều nhà máy đóng tàu đã xuống cấp, không đồng bộ về công suất, thiếu nguồn vốn đầu tư để đổi mới công nghệ khiến khả năng cạnh tranh của các sản phẩm đóng tàu Việt Nam trên thị trường quốc tế còn thấp.
Thách thức chuyển đổi năng lượng xanh
Một trong những thách thức lớn đối với ngành đóng tàu Việt Nam trong tương lai là yêu cầu chuyển đổi sang năng lượng xanh và giảm phát thải khí carbon. Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050, ngành đóng tàu Việt Nam cần phải thích nghi với xu hướng này.
Các cơ sở đóng tàu trong nước hiện nay chưa đủ hạ tầng và nguồn lực để sản xuất các tàu xanh. Đồng thời, việc thiếu các chính sách ưu đãi về thuế, phí và tài chính hỗ trợ chuyển đổi năng lượng xanh cũng là một yếu tố cản trở sự phát triển của ngành.
Một điểm sáng trong bức tranh phát triển ngành đóng tàu Việt Nam là sự gia tăng đầu tư từ nước ngoài. Các nhà đầu tư từ những quốc gia có công nghệ tiên tiến đang bắt đầu chú ý đến ngành công nghiệp tàu thủy Việt Nam. Điều này tạo cơ hội để các doanh nghiệp đóng tàu trong nước học hỏi kinh nghiệm và tiếp cận công nghệ mới, qua đó nâng cao năng lực sản xuất và khả năng cạnh tranh.
Việc chuyển giao công nghệ và hợp tác với các đối tác nước ngoài, đặc biệt trong bối cảnh xu hướng chuyển dịch ngành đóng tàu từ châu Âu sang châu Á mở ra cơ hội rất lớn cho Việt Nam.
Ngành đóng tàu Việt Nam nhận được sự ưu đãi từ chính phủ qua các chính sách hỗ trợ về thuế, đất đai và các ưu đãi đầu tư. Trong tương lai, các chính sách này cần được đánh giá lại, điều chỉnh sao cho phù hợp với sự phát triển kinh tế-xã hội và chiến lược phát triển kinh tế biển trong thời kỳ mới.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Xuân Sang nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành đóng tàu trong bối cảnh quốc gia đang hướng đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững. Phát triển ngành đóng tàu không chỉ góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế biển mà còn là một yếu tố quan trọng giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải và hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
