Tin tứcMột mô hình từ nhu cầu rất thực tế
Với hơn 5.000 lượt khám/ngày, Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TPHCM) là một trong những đơn vị y tế công tuyến cuối có lượng bệnh nhân đông nhất thành phố. Trong đó, có đến 80% người bệnh được kê đơn và cần tư vấn sử dụng thuốc.
Tuy nhiên, thời gian tư vấn trực tiếp tại quầy phát thuốc thường rất ngắn. Dược sĩ khó có thể trả lời hết những câu hỏi phổ biến như: Uống thuốc này trước hay sau ăn? Có cần tránh loại thực phẩm nào không? Nếu quên một liều thì xử lý thế nào?
Từ nhu cầu đó, mô hình “Tư vấn sử dụng thuốc đa phương tiện” được hình thành. Người bệnh khi nhận thuốc sẽ được cung cấp một mã QR, dẫn đến hệ thống tư vấn tự động theo từng nhóm bệnh. Hệ thống bao gồm: video hướng dẫn, tài liệu minh họa, và phần hỏi – đáp thông dụng, dễ hiểu, thân thiện.
Với những bệnh nhân không sử dụng điện thoại thông minh, bệnh viện cũng chuẩn bị tờ rơi giấy và tổng đài tư vấn có thể phản hồi tự động hoặc kết nối trực tiếp với nhân viên y tế.
Khi dược sĩ làm công nghệ
Điều đáng nói là toàn bộ nội dung tư vấn ban đầu đều được xây dựng bởi chính đội ngũ dược sĩ lâm sàng của bệnh viện. Tiến sĩ, Dược sĩ Phạm Hồng Thắm – người trực tiếp phụ trách mô hình cho biết:
“Chúng tôi không phải chuyên gia công nghệ. Nhưng vì thường xuyên tiếp xúc với người bệnh, chúng tôi hiểu rõ điều họ thực sự cần. Từ đó, chúng tôi chủ động soạn nội dung, xây dựng kịch bản tư vấn theo từng nhóm bệnh. Sau khi được Hội đồng chuyên môn thẩm định, mới bắt đầu phối hợp với Phòng Công nghệ thông tin để triển khai thành hệ thống.”
Sự phối hợp chặt chẽ giữa chuyên môn Dược và công nghệ đã cho ra một hệ thống “tele-pharmacy” - tư vấn thuốc từ xa mang tính ứng dụng cao, dễ mở rộng. Đây cũng là mô hình được đánh giá có tính thực tiễn nổi bật trong bối cảnh chuyển đổi số y tế công lập.
Bài toán công nghệ cho người lớn tuổi
Tuy vậy, thách thức lớn nhất trong quá trình triển khai lại đến từ người bệnh cao tuổi, nhóm thường gặp khó khăn với điện thoại thông minh hoặc thao tác công nghệ. “Chỉ cần nghe đến chữ ‘đường link’ là nhiều cô chú đã thấy ngại rồi,” Dược sĩ Hồng Thắm chia sẻ.
Để vượt qua rào cản này, các dược sĩ đã linh hoạt thiết kế nhiều phương án song song: hệ thống tự động, tổng đài hỗ trợ, tờ rơi giấy tùy theo khả năng tiếp cận công nghệ của từng người bệnh. Điều quan trọng nhất, theo Bác sĩ Thắm, là xây dựng được niềm tin và thói quen tiếp cận thông tin chính xác từ sớm:
“Nếu không có nguồn tư vấn chuẩn mực, người bệnh sẽ dễ tra cứu sai hoặc quá lo lắng khi đọc thông tin trên mạng. Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là tư vấn, mà là giúp bệnh nhân hiểu đúng và dùng thuốc an toàn hơn.”
Chuyển đổi số y tế: Dược không thể đứng ngoài
Hiện tại, hệ thống đang được áp dụng cho nhóm bệnh lý phổ biến như tăng huyết áp, đái tháo đường, viêm loét dạ dày… Tuy nhiên, theo chia sẻ từ Bệnh viện Nhân dân Gia Định, kế hoạch mở rộng mô hình sang các chuyên khoa khác như hô hấp, nhi, lão khoa… cũng đang được triển khai theo lộ trình.
Mỗi nhóm bệnh sẽ cần bộ nội dung và kịch bản riêng, phù hợp với tình trạng bệnh lý, độ tuổi và khả năng tiếp cận công nghệ của bệnh nhân. Việc cá nhân hóa này được đánh giá là yếu tố then chốt giúp mô hình phát triển bền vững.
Trong làn sóng chuyển đổi số y tế tại TPHCM với các ứng dụng đặt lịch khám, khám bệnh từ xa, lưu trữ hồ sơ điện tử, lĩnh vực Dược vẫn còn là một “mảng trống” tương đối thầm lặng. Nhưng với mô hình như “Tư vấn sử dụng thuốc đa phương tiện”, Dược lâm sàng đang cho thấy vai trò ngày càng rõ nét trong hành trình chuyển đổi số y tế công.
Theo Tiến sĩ Phạm Hồng Thắm, Bệnh viện Nhân dân Gia Định cũng đang tiếp tục phát triển thêm một số hệ thống hỗ trợ khác như:
- Cảnh báo tương tác thuốc và nhầm liều
- Tư vấn thuốc từ xa qua tổng đài và nền tảng trực tuyến
- Tích hợp dữ liệu sử dụng thuốc vào hỗ trợ ra quyết định điều trị
Ngoài ra, một hướng tiếp cận dài hơi mà chị Thắm cùng cộng sự đang nghiên cứu là xây dựng mạng lưới cộng đồng y tế - dược để sàng lọc và theo dõi người bệnh từ sớm, đặc biệt trong các bệnh lý mạn tính.
Vinh danh thầm lặng
Tại Lễ trao Giải thưởng Sáng tạo TP.HCM lần thứ 4 vào tối 1/7/2025, mô hình “Tư vấn sử dụng thuốc đa phương tiện” được vinh danh ở giải Ba lĩnh vực quản lý nhà nước.
Dù chỉ là một sáng kiến nhỏ trong bức tranh y tế khổng lồ, nhưng với những người làm nghề như chị Thắm, đây là sự ghi nhận quý giá cho ngành Dược – những người làm việc âm thầm phía sau nhưng đóng vai trò quan trọng trong hành trình chăm sóc sức khỏe toàn diện.
“Chúng tôi tin rằng để điều trị hiệu quả, thì hiểu đúng về thuốc và dùng đúng thuốc là điều không thể thiếu. Đó là lý do vì sao Dược cũng phải chuyển đổi số – không phải vì xu hướng, mà vì người bệnh cần điều đó.”