Tin tứcParkinson là rối loạn thoái hóa hệ thần kinh tiến triển, gây run, cứng cơ và khó khăn trong vận động, nói và nuốt. Đây là bệnh thoái hóa thần kinh phổ biến thứ hai tại Mỹ sau Alzheimer, với khoảng 90.000 ca được chẩn đoán mỗi năm.
Trong nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Neurology, các nhà khoa học đã phân tích hồ sơ y tế của hơn 11 triệu cựu binh Mỹ điều trị tại Bộ Cựu chiến binh giai đoạn 1999–2022.
Phần lớn người tham gia là nam giới ở độ tuổi trung bình 60 – nhóm có nguy cơ mắc chứng ngưng thở khi ngủ cao nhất. Trong số này, khoảng 14% đã được chẩn đoán mắc bệnh.
Tại Việt Nam, có khoảng 6,1 triệu người mắc bệnh Parkinson, chiếm 1% trên tổng dân số. - Ảnh: The Independent.
Khi theo dõi sức khỏe của những người tham gia 6 năm sau chẩn đoán, các nhà khoa học phát hiện họ có nguy cơ mắc Parkinson cao gần gấp đôi so với nhóm không mắc chứng ngưng thở khi ngủ.
Điều này vẫn đúng ngay cả sau khi loại trừ các yếu tố nguy cơ khác như béo phì, bệnh tiểu đường, huyết áp cao, chấn thương sọ não hay trầm cảm.
Đáng chú ý, nghiên cứu cho thấy việc điều trị bằng máy trợ thở CPAP – thiết bị bơm luồng không khí liên tục qua mặt nạ giúp giữ đường thở mở – có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ phát triển bệnh Parkinson. Những người dùng CPAP trong vòng hai năm sau khi được chẩn đoán giảm khoảng 30% nguy cơ mắc bệnh so với nhóm không điều trị.
Máy CPAP được đánh giá có hiệu quả cao trong điều trị chứng ngưng thở khi ngủ khi sử dụng đúng cách và duy trì đều đặn. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân từ bỏ giữa chừng do tiếng ồn hoặc cảm giác khó chịu, khiến họ không nhận được lợi ích điều trị đầy đủ.
Dù vậy, các chuyên gia nhấn mạnh nghiên cứu không chứng minh chứng ngưng thở khi ngủ gây ra bệnh Parkinson, cũng như việc dùng máy CPAP có khả năng ngăn chặn bệnh.
Cơ chế liên quan giữa chứng ngưng thở khi ngủ và Parkinson hiện vẫn chưa được làm rõ, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng tình trạng thiếu oxy kéo dài có thể gây tổn thương tế bào thần kinh và góp phần gây bệnh.
Tiến sĩ Gregory Scott, đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết chứng ngưng thở khi ngủ cũng có thể ảnh hưởng hệ thống glymphatic, hệ thống loại bỏ chất thải trong não, vốn hoạt động mạnh nhất khi ngủ. Một số nhà khoa học cho rằng điều này cũng có thể giải thích mối liên hệ giữa chứng ngưng thở khi ngủ và chứng mất trí nhớ.
Bác sĩ Sairam Parthasarathy tại Đại học Arizona, người không tham gia nhóm nghiên cứu, nhận định đây là công trình “lớn nhất và mạnh mẽ nhất” cho tới nay củng cố mối liên hệ giữa hai bệnh lý này và có thể thúc đẩy thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn trong tương lai.
