Liệu pháp hormone, còn gọi là liệu pháp thay thế hormone (HRT), được thiết kế nhằm bù đắp lượng hormone suy giảm tự nhiên trong giai đoạn mãn kinh. Phương pháp này giúp giảm nhiều triệu chứng như bốc hỏa, thay đổi tâm trạng, rối loạn giấc ngủ và đổ mồ hôi ban đêm.
HRT có nhiều dạng khác nhau như viên nén, gel, thuốc xịt hoặc kem, và có thể chứa các loại hormone khác nhau, bao gồm estrogen, progesterone và đôi khi là testosterone.
Một bài đánh giá toàn diện được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu từ Anh, Ireland, Thụy Sĩ, Úc và Trung Quốc đã phân tích 10 nghiên cứu với hơn một triệu phụ nữ tham gia.
Nhóm nghiên cứu xem xét liệu việc sử dụng HRT có ảnh hưởng đến nguy cơ suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) - tình trạng ảnh hưởng đến tư duy và trí nhớ - hoặc chứng sa sút trí tuệ ở cả phụ nữ tiền mãn kinh và hậu mãn kinh hay không.
Ảnh minh họa: Alamy.
Nghiên cứu bao gồm các bệnh nhân mắc MCI, những người trải qua mãn kinh sớm và phụ nữ bị suy buồng trứng sớm, khi buồng trứng ngừng hoạt động trước tuổi 40.
Phân tích, được công bố trên tạp chí The Lancet Healthy Longevity, kết luận rằng không có “mối liên hệ đáng kể” giữa HRT và nguy cơ suy giảm nhận thức nhẹ hoặc sa sút trí tuệ. Ngoài ra, thời điểm sử dụng, thời gian sử dụng hay loại HRT cụ thể cũng cho thấy “không có tác động đáng kể”.
Nghiên cứu sinh tiến sĩ Melissa Melville tại Đại học Cao đẳng London (UCL), tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh, chứng sa sút trí tuệ ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn, ngay cả khi đã tính đến tuổi thọ cao hơn của phụ nữ. Vì vậy, cần phải hiểu rõ những yếu tố có thể thúc đẩy nguy cơ này và tìm cáchgiảm nguy cơ sa sút trí tuệ ở phụ nữ.
Bà cho biết thêm rằng, liệu pháp hormone trong giai đoạn mãn kinh được sử dụng rộng rãi để kiểm soát các triệu chứng mãn kinh, nhưng tác động của nó đối với trí nhớ, nhận thức và nguy cơ sa sút trí tuệ vẫn là một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất trong sức khỏe phụ nữ.
Các nghiên cứu trái chiều và những lo ngại về tác hại tiềm ẩn đã làm dấy lên nhiều tranh luận trong công chúng và giới lâm sàng, khiến phụ nữ và các bác sĩ không chắc liệu liệu pháp hormone mãn kinh có làm tăng hay giảm nguy cơ sa sút trí tuệ hay không.
Giáo sư Aimee Spector từ Khoa Tâm lý học và Khoa học Ngôn ngữ của UCL, lưu ý rằng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) hiện chưa đưa ra hướng dẫn nào về liệu pháp hormone mãn kinh và các kết quả nhận thức, để lại một khoảng trống quan trọng cho các bác sĩ lâm sàng và nhà hoạch định chính sách.
Bà hy vọng rằng nghiên cứu đánh giá tổng quan này sẽ góp phần cung cấp cơ sở cho các hướng dẫn sắp tới của WHO về giảm nguy cơ suy giảm nhận thức và chứng sa sút trí tuệ, dự kiến được ban hành vào năm 2026.
Bà Spector kết luận: “Để làm rõ những tranh luận trái chiều, chúng tôi đã phân tích các nghiên cứu nghiêm ngặt nhất hiện có về chủ đề này và nhận thấy liệu pháp thay thế hormone dường như không tác động đến nguy cơ sa sút trí tuệ theo cả hướng tích cực lẫn tiêu cực. Tuy nhiên, vẫn cần thêm các nghiên cứu chất lượng cao, dài hạn để hiểu đầy đủ tác động lâu dài của phương pháp này”.


