Tin tứcBà Wendy Cutler, Phó Chủ tịch viện Chính sách Xã hội châu Á (Asia Society Policy Institute) chia sẻ: “Thặng dư 1.070 tỷ USD của Trung Quốc là lời cảnh tỉnh rằng, các quy tắc thương mại toàn cầu hiện nay không hiệu quả.”
Từ đầu năm, do căng thẳng thương mại nên hàng Trung Quốc xuất đi Mỹ giảm mạnh, và chuyển hướng sang châu Âu. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nói với truyền thông rằng, trong chuyến thăm Trung Quốc vừa qua ông đã cảnh báo đất nước tỷ dân cần giải quyết vấn đề mất cân bằng thương mại, nếu không EU buộc phải có chính sách phòng vệ cứng rắn.
Lạm phát và lãi suất cao ở nhiều nước, cũng thúc đẩy nhu cầu mua hàng giá rẻ từ Trung Quốc. Trong lúc đó, thị trường nội địa Trung Quốc lại chứng kiến giảm phát và dư thừa công suất.
Giáo sư Jin Keyu từ đại học Khoa học Công nghệ Hồng Kông nói với Nikkei Asia: “Thặng dư không chỉ là vấn đề thương mại. Đó cũng là kết quả của xu hướng các hộ gia đình Trung Quốc tiết kiệm trong lúc đầu tư chậm.”
Theo bà Jin, kích thích tiêu dùng có thể là cách để Trung Quốc giảm xuất khẩu và giảm dư thừa năng lực sản xuất. Ngoài ra, cũng nên giảm trợ cấp cho các ngành công nghiệp, thay vào đó chú trọng vào chiều sâu.
Nhiều nhà kinh tế dự đoán, tiêu thụ nội địa yếu, nhưng xuất khẩu mạnh, sẽ giúp Trung Quốc đạt được mục tiêu tăng trưởng 5% trong năm 2025. Có thể đất nước tỷ dân sẽ đặt mục tiêu tương tự cho năm 2026.
Ngày 8/12, Bộ Chính trị Trung Quốc họp bàn về vấn đề kinh tế, bày tỏ lo ngại khi tốc độ tăng trưởng chậm. Tuy nhiên bản tin của Tân Hoa Xã không đề cập tới giải pháp cụ thể.
Ông Lu Ting, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Nomura chia sẻ: “Thặng dư thương mại quá lớn với châu Âu sẽ gây ra căng thẳng. Vấn đề này có thể đang bị đánh giá thấp.”
Liên minh châu Âu (EU) đặc biệt lo ngại về xe điện giá rẻ của Trung Quốc. Năm 2024, cường quốc châu Á sản xuất tới 12,4 triệu xe điện, chiếm hơn 70% toàn cầu. Châu Âu chỉ sản xuất khoảng 2,8 triệu chiếc và Bắc Mỹ sản xuất 1,8 triệu chiếc.
Ông Jens Eskelund, chủ tịch Phòng Thương mại EU tại Trung Quốc nói: “Thặng dư thương mại quá lớn với chúng tôi, là lo ngại thực sự. Nhiều quốc gia tin rằng, hàng giá rẻ Trung Quốc đang cản trở sự phát triển ngành công nghiệp nội địa của họ, dẫn đến tăng trưởng kinh tế yếu và thất nghiệp lên cao.”
Thâm hụt thương mại của EU với Trung Quốc được dự báo có thể đạt 464 tỷ USD trong năm 2025.
Ông Wu Xinbo, giám đốc trung tâm nghiên cứu Mỹ tại đại học Phúc Đán ở Thượng Hải, gọi thặng dư chưa từng có này là bất ngờ thú vị, nhất là trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc với Mỹ và EU. Ông cho rằng xu thế sẽ tiếp tục thời gian tới, do tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu Trung Quốc.
Ông cảnh báo nếu EU áp đặt thêm thuế quan, Trung Quốc sẽ đáp trả, như không mua máy bay Airbus, mà chuyển sang Boeing.
Ông Wu nhấn mạnh Trung Quốc khó giảm xuất khẩu cũng như điều chỉnh giá, bởi họ có lợi thế sản xuất lớn so với châu Âu.
Để xoa dịu, ông đề nghị Trung Quốc tăng nhập khẩu từ châu Âu với những sản phẩm phù hợp hoặc tăng cường đầu tư vào lục địa già.
Chủ tịch Eskelund từ Phòng Thương mại EU đề xuất, đồng nhân dân tệ tăng giá cũng giúp giảm căng thẳng, khi người tiêu dùng Trung Quốc được tiếp cận sản phẩm nhập khẩu rẻ hơn. Nếu đồng tiền này giá vẫn quá thấp, khiến hàng Trung Quốc có lợi thế xuất vào EU, nguy cơ gây ra phản ứng dữ dội là rất cao.
