Civicus, một tổ chức phi lợi nhuận quốc tế chuyên “tăng cường hành động của công dân và xã hội dân sự trên toàn thế giới”, đã công bố đưa Mỹ vào danh sách theo dõi đầu tiên của tổ chức phi lợi nhuận này vào năm 2025 vào ngày 10/3, cùng với Cộng hòa Dân chủ Congo, Ý, Pakistan và Serbia - theo The Guardian.
Danh sách theo dõi là một phần hoạt động của Civicus Monitor, theo dõi sự phát triển của quyền tự do công dân trên 198 quốc gia.
Các quốc gia khác trước đây đã được đưa vào danh sách theo dõi trong những năm gần đây bao gồm Zimbabwe, Argentina, El Salvador và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Mandeep Tiwana, đồng tổng thư ký Civicus cho biết, danh sách theo dõi "xem xét các quốc gia mà chúng tôi vẫn quan ngại về tình trạng suy thoái của không gian công cộng, liên quan đến quyền tự do lập hội, lập hội và tự do ngôn luận một cách hòa bình".
Theo trang web, quá trình tuyển chọn kết hợp thông tin chuyên sâu và dữ liệu từ mạng lưới đối tác nghiên cứu và dữ liệu toàn cầu của Civicus.
Quyết định đưa Mỹ vào danh sách theo dõi đầu tiên năm 2025 được đưa ra nhằm ứng phó với những gì nhóm này mô tả là "cuộc tấn công của chính quyền Tổng thống Trump vào các chuẩn mực dân chủ và hợp tác toàn cầu".
Trong thông cáo báo chí công bố sự bổ sung của Mỹ, tổ chức này đã trích dẫn những hành động gần đây của chính quyền Trump mà họ cho rằng có khả năng sẽ "ảnh hưởng nghiêm trọng đến các quyền tự do hiến định về tự do lập hội, tự do ngôn luận và tự do lập hội".
Nhóm này đã trích dẫn một số hành động của chính quyền như sa thải hàng loạt nhân viên liên bang, bổ nhiệm những người trung thành với Trump vào các vị trí quan trọng trong chính phủ, rút khỏi các nỗ lực quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới và Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, đóng băng viện trợ liên bang và nước ngoài và nỗ lực giải thể USAid.
Tổ chức này cảnh báo, những quyết định này “có khả năng sẽ tác động đến quyền tự do dân sự và đảo ngược những thành quả khó khăn đạt được về nhân quyền trên toàn thế giới”.
Nhóm này cũng chỉ ra cuộc đàn áp của chính quyền đối với những người biểu tình ủng hộ Palestine và quyết định chưa từng có của chính quyền Trump về việc kiểm soát quyền tiếp cận của giới truyền thông vào các cuộc họp báo của tổng thống, cùng nhiều vấn đề khác.
Civicus mô tả hành động của ông Trump kể từ khi nhậm chức là "một cuộc tấn công chưa từng có vào pháp quyền" chưa từng thấy "kể từ thời McCarthyism vào thế kỷ XX", đồng thời tuyên bố rằng những động thái này làm xói mòn sự kiểm tra và cân bằng cần thiết cho nền dân chủ.
Ngoài danh sách theo dõi, Civicus Monitor phân loại tình trạng không gian công cộng ở các quốc gia theo năm mức đánh giá: mở, thu hẹp, cản trở, đàn áp và đóng.
Hiện tại, Mỹ có xếp hạng “thu hẹp”, giống như dưới thời chính quyền Tổng thống Biden, nghĩa là dù công dân có thể thực hiện quyền tự do dân sự của mình, chẳng hạn như quyền lập hội, quyền tụ tập ôn hòa và quyền bày tỏ ý kiến, nhưng thỉnh thoảng vẫn xảy ra vi phạm.
Tiwana cho biết, trong một phần nhiệm kỳ đầu của Trump, Mỹ đã bị xếp vào loại "bị cản trở" do phản ứng của chính quyền đối với các cuộc biểu tình Black Lives Matter và các luật hạn chế của tiểu bang được ban hành nhằm hạn chế quyền của những người biểu tình đòi công lý môi trường và các hành động khác.
Tiwana cho biết, dưới thời Joe Biden, phân loại đã quay trở lại mức "thu hẹp", nhưng tính đến ngày 10/3, Mỹ đã bị đưa vào danh sách theo dõi vì nhóm này nhận thấy "sự suy giảm đáng kể" về quyền tự do công dân đang diễn ra.
Tiwana cho biết: “Chúng tôi kêu gọi Mỹ duy trì pháp quyền và tôn trọng các chuẩn mực hiến pháp và nhân quyền quốc tế”.
