Tin tứcNhiều dấu hiệu cho thấy năm 2026 có thể chứng kiến làn sóng thất nghiệp lớn, khi doanh nghiệp ưu tiên công nghệ và cắt giảm tuyển dụng.
Báo cáo GDP công bố gần đây phản ánh đà tăng mạnh của kinh tế Mỹ, mức tăng trưởng quý III đạt 4,3%. Thông thường, tăng trưởng cao kéo theo tuyển dụng, thu nhập tăng và tiêu dùng mở rộng. Thực tế năm nay lại khác. Thị trường lao động gần như “đứng hình”, số vị trí mới mở ra rất hạn chế, trong khi người lao động gặp khó khi tìm việc.
Chuyên gia kinh tế trưởng của KPMG Diane Swonk nhận định tăng trưởng kinh tế hiện không còn phản ánh đúng sức khỏe thị trường việc làm. Dòng tiền vẫn lưu chuyển mạnh trong nền kinh tế nhưng không chảy vào tạo việc làm. Thay vào đó, nguồn lực tập trung cho trí tuệ nhân tạo (AI), lĩnh vực đang hút vốn lớn nhất.
AI trở thành động lực tăng trưởng mới, song cũng là nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp giảm nhu cầu nhân sự. Các tập đoàn lớn, nhóm dẫn đầu đầu tư AI, cũng là những đơn vị cắt giảm lao động văn phòng mạnh nhất. Nhiều trường hợp ghi nhận lợi nhuận tăng sau khi tinh giản nhân sự. Doanh nghiệp có thể duy trì hoặc nâng hiệu suất với ít lao động hơn nhờ tự động hóa và các công cụ AI.
Sau giai đoạn tuyển dụng ồ ạt trong những năm trước, nhiều công ty đang điều chỉnh quy mô. Một số lựa chọn để nhân sự nghỉ việc tự nhiên, số khác đóng băng tuyển dụng hoặc cắt giảm để giảm áp lực chi phí trong bối cảnh thuế quan và biên lợi nhuận bị siết. Dù số vụ sa thải trong năm tăng không quá mạnh, ngoại lệ nằm ở các tập đoàn công nghệ lớn như Amazon, Microsoft, Meta, Google hay Tesla.
Nhiều lao động văn phòng chia sẻ với truyền thông Mỹ rằng tìm một công việc mới lúc này gần như không thể. Người đang có việc chọn cách bám trụ, hạn chế chuyển đổi. Tỷ lệ thất nghiệp đã lên 4,6%, mức cao nhất kể từ năm 2021, trong khi tốc độ tạo việc làm tiếp tục chậm.
Ở phía tiêu dùng, thu nhập cá nhân không tăng đáng kể trong quý gần nhất nhưng chi tiêu vẫn cao. Phần lớn mức tăng chi rơi vào y tế và dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khi chi phí bệnh viện và viện dưỡng lão leo thang. Năm nay ghi nhận chi tiêu y tế cao nhất kể từ 2022, thời điểm biến thể Omicron lan rộng. Điều này cho thấy tiêu dùng tăng chưa chắc xuất phát từ sự lạc quan, mà phản ánh chi phí thiết yếu buộc phải chi trả.
Niềm tin tiêu dùng ở Mỹ đang ở mức thấp. Người dân thận trọng hơn trước bất ổn thuế quan và lạm phát kéo dài trên mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed). Thị trường lao động ảm đạm khiến tâm lý này càng nặng nề.
Giới quan sát cho rằng rủi ro lớn nằm ở năm 2026. Khi các khoản đầu tư AI bắt đầu phát huy hiệu quả rõ rệt, doanh nghiệp có động lực tăng năng suất mà không cần tuyển thêm người. Xu hướng này có thể kéo dài trạng thái trì trệ của thị trường lao động, thậm chí làm số người thất nghiệp tăng nhanh.
Tăng trưởng GDP vẫn là điểm sáng của kinh tế Mỹ, song bài toán việc làm trở nên khó đoán. Trong một nền kinh tế tăng mạnh nhưng cơ hội việc làm thu hẹp, câu hỏi lớn với người lao động là vị trí của họ sẽ ở đâu trong chu kỳ tăng trưởng mới.
