Tin tứcTaliban trở lại, Ấn Độ không còn đối tác thân thiện là chính quyền Afghanistan cũ. Họ cũng không còn hưởng lợi khi được quân đội NATO làm lá chắn, chống lại các nhóm Lashkar-e-Taiba (LeT) và Jaish-e-Mohammed (JeM) luôn muốn gây bất ổn. Hiện nay, đối thủ của Ấn Độ là Trung Quốc và Pakistan đều mong tiến vào Afghanistan nhằm lấp khoảng trống, tạo ra lo ngại về kinh tế lẫn an ninh với New Delhi.
Có ý kiến cho rằng, Ấn Độ sẽ không mạo hiểm. Họ âm thầm cải thiện quan hệ với Taliban, không chỉ đảm bảo Taliban vẫn là đối tác thân thiện chứ không phải đối thủ, mà còn nhằm giảm sự gắn kết giữa Taliban với Trung Quốc và Pakistan, điều có thể đe dọa lợi ích quốc gia Nam Á.
Ấn Độ đóng cửa đại sứ quán tại Kabul ngay sau khi thành phố thất thủ, nhưng đã cử 1 đội kỹ thuật tới vào tháng 6/2022 nhằm tái lập hiện diện ngoại giao. Đội kỹ thuật được giao nhiệm vụ phân phối viện trợ nhân đạo cho người dân Afghanistan, và xây dựng lòng tin với Taliban trong quá trình chuyển giao chính trị.
Tháng 11/2024, Ấn Độ thực hiện yêu cầu của Taliban, cho phép sự có mặt của một đặc phái viên ngoại giao. Taliban bổ nhiệm 1 nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại đại học Nam Á ở thủ đô New Delhi, tên Ikramuddin Kamil, làm đại diện ngoại giao không chính thức.
Quyết định trên mở đường nhiều hoạt động cấp cao hơn. Tháng 1/2025, Thư ký Bộ Ngoại giao Ấn Độ Vikram Misri và Ngoại trưởng trong chính quyền Taliban Amir Khan Muttaqi gặp tại UAE, để thảo luận quan hệ song phương, đánh dấu lần đầu tiên 2 bên tương tác cấp cao như vậy.
Taliban sau đó rất hài lòng, khi ra thông báo với nội dung: “Phù hợp chính sách đối ngoại cân bằng và tập trung vào kinh tế của Afghanistan, chúng tôi đặt mục tiêu tăng cường quan hệ chính trị và kinh tế với Ấn Độ, xem Ấn Độ như đối tác quan trọng trong khu vực.”
Gần đây có tin, Ấn Độ đồng ý với yêu cầu của Taliban, muốn cử đặc phái viên ngoại giao với tư cách như đại sứ tới quốc gia Nam Á. Mặc dù Ấn Độ khó chính thức xem Taliban là thực thể hợp pháp trên trường quốc tế, nhưng các bước đi dường như ngầm công nhận điều này.
Tuy vậy, liệu Ấn Độ có thành công trong chiến lược tăng cường quan hệ với Taliban hay không, vẫn là dấu chấm hỏi. Năm 2022, Taliban có vẻ đã cho phép LeT và JeM quay lại Afghanistan hoạt động, làm dấy lên lo ngại Ấn Độ trở thành mục tiêu bị khủng bố. Thời gian qua quan hệ Taliban - Pakistan xấu đi nghiêm trọng, nên vấn đề các nhóm vũ trang hoạt động tại Afghanistan phục vụ cho phe nào, đang hết sức phức tạp.
Mong muốn của Ấn Độ nhằm giảm sự hiện diện của Trung Quốc ở Afghanistan, dường như cũng không thành công.
Mặc dù chưa chính thức công nhận Taliban, Trung Quốc chào đón phái đoàn ngoại giao Taliban đến Bắc Kinh, xem họ như đại diện chính thức. Đất nước tỷ dân cũng cử phái đoàn ngoại giao tới thủ đô Kabul làm việc. Thậm chí, Trung Quốc tương tác với Taliban trước khi Hoa Kỳ rút quân. Do đó, Bắc Kinh có lợi thế trong việc tiếp cận những mỏ khoáng sản quan trọng, xem chúng là một phần chiến lược hợp tác kinh tế - an ninh trong khu vực.
Ngược lại, hợp tác của Ấn Độ tại khu vực liên tục bị cản trở bởi tình trạng đối đầu với Pakistan, cũng sự cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc. Nhiều ý kiến nhận định, nếu Ấn Độ ít hiện diện ở Afghanistan hơn Trung Quốc, New Delhi sẽ tiếp tục gặp khó trong việc giao thiệp với các quốc gia Hồi giáo khu vực.
Nỗ lực của Ấn Độ thời gian qua, rõ ràng cho thấy họ không muốn xa lánh Taliban. New Delhi không muốn lãnh thổ Afghanistan trở thành địa bàn huấn luyện của các nhóm khủng bố từng tấn công họ, thậm chí có cả nhóm quan hệ với đối thủ Pakistan. Ấn Độ cũng không hy vọng Trung Quốc và Pakistan ngày càng gia tăng ảnh hưởng, vì sẽ tác động tiêu cực đến lợi ích Ấn Độ tại khu vực.
Tuy nhiên Ấn Độ không thể đi quá nhanh trong việc bình thường hóa quan hệ với Taliban. Lý do là New Delhi sẽ tự mình làm tổn hại các nguyên tắc dân chủ họ luôn theo đuổi. Bên cạnh đó, Taliban cũng không có hoặc chưa sẵn sàng đáp lại những lợi ích Ấn Độ mang tới.
Có thể đó là lý do, Ấn Độ âm thầm tương tác và tăng hiện diện tại Afghanistan.
