Vì sao không gian trở thành mặt trận mới của cạnh tranh toàn cầu?

Hơn 12.000 vệ tinh có thể trở thành mục tiêu tấn công, nguồn tài nguyên vũ trụ bị tranh giành, và trí tuệ nhân tạo (AI) thúc đẩy cuộc chạy đua chưa từng có trong lịch sử nhân loại.

Trong nhiều thập kỷ, không gian vũ trụ là biểu tượng của sự hợp tác và khám phá khoa học. Nhưng ngày nay, biên giới cuối cùng này đang nhanh chóng trở thành một chiến trường mới, nơi các cường quốc thế giới âm thầm cạnh tranh để giành quyền kiểm soát và thống trị. Từ các cuộc tấn công mạng nhằm vào vệ tinh cho đến những loại vũ khí hủy diệt hàng loạt đang được phát triển, không gian giờ đây không chỉ là nơi để quan sát mà còn là nơi để tranh giành ảnh hưởng.

Theo các hãng tin Euronews và AP, một ví dụ điển hình là vụ tin tặc thân Nga chiếm quyền điều khiển một vệ tinh phát sóng truyền hình tới Ukraine. Thay vì các chương trình thông thường, khán giả Ukraine đã phải xem lại những thước phim về lễ diễu hành Ngày Chiến thắng từ Moskva. Sự kiện này cho thấy chiến tranh thế kỷ XXI không chỉ diễn ra trên bộ, trên biển hay trên không, mà còn trên không gian mạng và vũ trụ.

Cuoc chien khong gian 2025
Tên lửa đẩy Trường Chinh-2D mang theo vệ tinh điện toán không gian rời bệ phóng tại Trung tâm phóng vệ tinh Tửu Tuyền ở Tây Bắc Trung Quốc ngày 14/5/2025. Ảnh: THX 

Tom Pace, Giám đốc điều hành của công ty an ninh mạng NetRise, khẳng định: “Nếu bạn có thể cản trở khả năng liên lạc của vệ tinh, bạn có thể gây ra sự gián đoạn đáng kể”, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của các hệ thống định vị như GPS và cảnh báo về sự hỗn loạn có thể xảy ra nếu một quốc gia mất đi khả năng tiếp cận chúng.

Hiện có hơn 12.000 vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo, phục vụ từ truyền thông, hệ thống định vị cho đến tình báo quân sự. Điều này khiến chúng trở thành mục tiêu hàng đầu cho bất kỳ ai muốn phá hoại kinh tế hoặc khả năng quân sự của đối thủ. Vụ tấn công vào công ty vệ tinh Viasat năm 2022, mà Kiev đổ lỗi cho Moskva, đã lây nhiễm hàng chục nghìn modem và gây mất điện trên diện rộng ở châu Âu.

Các quan chức an ninh quốc gia Mỹ cho rằng Nga đang phát triển một loại vũ khí hạt nhân trong không gian có khả năng tiêu diệt gần như mọi vệ tinh trên quỹ đạo Trái đất tầm thấp cùng một lúc. Nghị sĩ Mỹ Mike Turner so sánh thách thức này với “Khủng hoảng Tên lửa Cuba trong không gian” và cảnh báo hậu quả thảm khốc nếu vũ khí đó được triển khai.

Đáp lại, hãng tin Reuters dẫn lời Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết Moskva phản đối vũ khí hạt nhân trên không gian và luôn kêu gọi tuân thủ các thỏa thuận hiện có, đồng thời nhấn mạnh hoạt động của Nga trong không gian không khác so với Mỹ hay các quốc gia khác.

Không chỉ là cuộc chạy đua vũ trang, không gian còn là nơi tranh giành nguồn tài nguyên. Các khoáng sản quý trên Mặt Trăng và tiểu hành tinh có thể trở thành nguyên nhân xung đột trong tương lai. Quyền Giám đốc NASA Sean Duffy đã công bố kế hoạch gửi một lò phản ứng hạt nhân nhỏ lên Mặt Trăng, nhấn mạnh sự cần thiết phải đi trước Trung Quốc hoặc Nga trong việc khai thác heli-3. Trong khi đó, cả Nga và Trung Quốc cũng đã công bố kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân của riêng họ trên Mặt Trăng.

AP nhận định, cạnh tranh sẽ tăng tốc nhờ AI và nhu cầu năng lượng khổng lồ mà nó đòi hỏi. Người phát ngôn Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, Liu Pengyu, tuyên bố Bắc Kinh phản đối chạy đua vũ trang ngoài Trái đất và cáo buộc chính Mỹ đang quân sự hóa không gian. Tuy nhiên, bất chấp những lời khẳng định, không gian rõ ràng đã trở thành một mặt trận mới, nơi quyền lực, tài nguyên và lợi thế chiến lược đang được định hình lại.

Bình luận