Tin tứcBộ Xây dựng đang đề xuất thành lập Quỹ phát triển NOXH quốc gia, một cơ chế tài chính đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển phân khúc nhà ở đang thiếu hụt nghiêm trọng, đặc biệt tại các đô thị lớn và khu công nghiệp.
Theo dự thảo nghị quyết thí điểm về chính sách phát triển NOXH, quỹ sẽ được thành lập bởi Chính phủ, sử dụng vốn từ ngân sách nhà nước và các nguồn hợp pháp khác.
Mục tiêu của quỹ không chỉ là hỗ trợ hình thành quỹ nhà ở xã hội, mà còn cung cấp các khoản vay ưu đãi không yêu cầu thế chấp cho người thu nhập thấp và doanh nghiệp tham gia lĩnh vực này.
Chính phủ sẽ ban hành quy định cụ thể về cơ chế quản lý và sử dụng quỹ, bảo đảm hiệu quả, minh bạch và đúng đối tượng thụ hưởng.
Hiện cả nước có 42 quỹ đầu tư đang hoạt động, trong đó 40 quỹ là của địa phương. Một số quỹ đã từng tham gia hỗ trợ nhà ở xã hội và đạt được kết quả nhất định. Đơn cử như Quỹ Phát triển nhà ở TPHCM, từ năm 2005 đến nay đã giải ngân hơn 2.800 tỷ đồng cho hơn 5.500 người thu nhập thấp vay mua nhà.
Tuy nhiên, phần lớn các quỹ này không được bổ sung vốn điều lệ, khiến năng lực tài chính ngày càng hạn chế, trong khi nhu cầu phát triển NOXH ngày càng lớn, cần dòng vốn dài hạn và bền vững.
Ngoài ra, các dự án NOXH cũng gặp nhiều vướng mắc về giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng kỹ thuật - xã hội, cũng như thiếu cơ chế cho thuê, thuê mua và hỗ trợ vay vốn không tài sản bảo đảm.
Song song với đề xuất thành lập quỹ, Bộ Xây dựng cũng đưa ra giải pháp thí điểm chỉ định thầu đối với các dự án NOXH, nhằm rút ngắn thời gian và giảm tải thủ tục hành chính.
Theo đó, nếu sau 30 ngày công khai thông tin dự án chỉ có một nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu, UBND tỉnh sẽ được phép chỉ định thầu mà không cần tổ chức đấu thầu như hiện nay.
Trong trường hợp có nhiều nhà đầu tư đăng ký, cơ quan chức năng sẽ ưu tiên các doanh nghiệp có năng lực tài chính, kinh nghiệm triển khai dự án và khả năng giải phóng mặt bằng. Nếu tiêu chí tương đương, đơn vị nộp hồ sơ sớm hơn sẽ được lựa chọn.
Đối với dự án NOXH phục vụ lực lượng vũ trang, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an sẽ chịu trách nhiệm lựa chọn chủ đầu tư. Với dự án dành cho công nhân, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam sẽ là cơ quan phụ trách.
Theo đánh giá của Bộ Xây dựng, việc hình thành Quỹ phát triển NOXH quốc gia sẽ giúp đa dạng hóa nguồn lực đầu tư, giảm áp lực lên ngân sách địa phương, đồng thời tăng khả năng tiếp cận vốn vay ưu đãi cho người dân và doanh nghiệp.
Nếu được triển khai đồng bộ với cơ chế chỉ định thầu, các chính sách mới kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, rút ngắn thời gian từ phê duyệt đến thi công, qua đó góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp - một trong những trụ cột của phát triển xã hội bền vững.