Tin tứcGiữa những đổi thay không ngừng, khi tiếng Kinh dần lấn át những làn điệu dân ca và trang phục truyền thống nhường chỗ cho quần jeans, áo phông trên bản làng xã Minh Quang (Tuyên Quang), thầy giáo Phàn Văn Trường vẫn miệt mài gieo mầm văn hóa dân tộc Pà Thẻn.
Sự phát triển nhanh chóng của du lịch cộng đồng tại thôn Thượng Minh, một vùng đất hoang sơ và hùng vĩ, tuy mang lại cơ hội nhưng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ trong việc bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng Pà Thẻn tại đây.
Sự bùng nổ của công nghệ thông tin, với điện thoại di động và internet phủ sóng khắp bản, đã mang theo những luồng văn hóa mới, tạo nên hiện tượng "lệch sóng" giữa các thế hệ.
Những đứa trẻ lớn lên trong thời đại số thường quen thuộc với các bài hát thịnh hành trên mạng, và tiếng Kinh dần trở thành ngôn ngữ giao tiếp chính, thay thế tiếng Pà Thẻn.
Tình trạng "ông hỏi gà, cháu trả lời vịt" trở nên phổ biến, khiến nhiều người già không khỏi trăn trở. Họ muốn giao tiếp bằng tiếng mẹ đẻ nhưng thế hệ trẻ lại chỉ hiểu bập bõm, thậm chí không nói được, gây ra nỗi lo lớn về sự mai một ngôn ngữ.
Phàn Văn Trường, một trong số ít những người trẻ Pà Thẻn tốt nghiệp Khoa Sư phạm, Trường Đại học Tân Trào và hiện là Bí thư Chi đoàn thôn Thượng Minh, thấu hiểu sâu sắc nỗi niềm này. Anh tự gắn cho mình trách nhiệm phải làm điều gì đó để tiếng nói dân tộc được nhiều bạn trẻ biết đến.
Hàng ngày, anh miệt mài gặp gỡ các cụ già trong bản, trò chuyện, lắng nghe và cẩn thận ghi chép lại từng từ tiếng Pà Thẻn với mong muốn tạo ra tài liệu lưu giữ. Dù chữ viết cổ của người Pà Thẻn đã mai một và anh phải dùng chữ phổ thông để ghi lại âm điệu, anh vẫn kiên trì, tâm huyết với công việc này.
Niềm vui bất ngờ đến với Phàn Văn Trường khi chính quyền địa phương có chủ trương khôi phục văn hóa Pà Thẻn, trong đó có việc mở lớp học dân ca. "Như cá gặp nước", ước mơ ấp ủ bấy lâu của anh Trường được "chắp cánh", anh xung phong nhận dạy lớp học dân ca cho người dân trong bản.
Bài học đầu tiên anh dạy các học trò của mình là "pú quơ", có nghĩa là tổ tiên, gốc gác. Anh giải thích rằng, người Pà Thẻn phải luôn nhớ đến "pú quơ" giống như chim rừng dù đi kiếm ăn xa vẫn không quên đường về tổ, hay lá cây rừng bao năm vẫn rụng về cội.
Lớp học của thầy Trường thu hút đa dạng các lứa tuổi, từ em bé 6 tuổi đến cụ già 60 tuổi, mỗi người với một mục đích khác nhau: học tiếng, ôn lại kiến thức hay đơn giản là đến ủng hộ.
Với giáo án 30 bài được soạn bài bản, khoa học, từ các câu chào hỏi đơn giản đến đoạn hội thoại dài hơn, Phàn Văn Trường truyền đạt rất dễ hiểu, giúp học trò tiếp thu nhanh chóng. Anh Trường luôn tận dụng mọi lúc mọi nơi, từ đồi nương đến các buổi họp chi đoàn, để "gieo" tiếng nói dân tộc mình.
Chỉ sau hơn một tháng hoạt động, lớp học đã đạt được nhiều thành quả đáng mừng, khi thế hệ trẻ đã bắt đầu nói chuyện với ông bà, bố mẹ bằng tiếng Pà Thẻn.
Trong suốt 10 năm qua, với tâm huyết không ngừng nghỉ, Phàn Văn Trường không chỉ là Bí thư Chi đoàn mà còn tích cực tham gia biểu diễn dân ca Pà Thẻn cùng Đội văn nghệ homestay thôn Thượng Minh vào các dịp lễ tết và đón khách du lịch.
Anh chia sẻ niềm tự hào và may mắn khi là người Pà Thẻn, sinh ra trên mảnh đất Thượng Minh với những nét văn hóa độc đáo. Anh cam kết sẽ tiếp tục hành trình gìn giữ, bảo tồn bản sắc nguồn cội dân tộc mình bằng trái tim đầy trách nhiệm và sự cống hiến không ngừng nghỉ.
