Tin tứcBộ trưởng Nguyễn Hồng Diên chủ trì, nhấn mạnh tình hình xuất khẩu gạo đang đứng trước cả thách thức lẫn cơ hội, đặc biệt khi thị trường truyền thống có biến động mạnh.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, Philippines đối tác chiếm 38-40% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam bất ngờ dừng nhập khẩu trong hai tháng gần đây, khiến khoảng 500.000 tấn gạo bị “ách lại”. Song song đó, Indonesia cũng thu hẹp mạnh lượng mua vào dẫn đến sản lượng xuất khẩu giảm và giá gạo chịu áp lực đi xuống.
Trước tình hình này, Chính phủ đã ban hành công điện khẩn, chỉ đạo triển khai đồng bộ các giải pháp thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ, bảo đảm ổn định thị trường trong nước và duy trì đà xuất khẩu.
Theo ông Nguyễn Anh Sơn Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, 8 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu gần 6,37 triệu tấn gạo, trị giá hơn 3,26 tỉ USD. So với cùng kỳ năm 2024 năm kỷ lục của xuất khẩu gạo sản lượng tăng 3,7% nhưng kim ngạch lại giảm 15,4% phản ánh xu hướng giá gạo thế giới hạ nhiệt.
Philippines vẫn dẫn đầu với gần 2,9 triệu tấn (chiếm 45,9%), tăng 4,2% so với cùng kỳ. Các thị trường mới nổi như Bờ Biển Ngà (753.700 tấn, tăng 1,5 lần) và Ghana (662.400 tấn, tăng 94,8%) cho thấy tiềm năng đa dạng hóa. Đặc biệt, Trung Quốc sau nhiều năm giảm sút đã quay lại nhập khẩu 565.300 tấn, tăng tới 141,3%.
Ở chiều ngược lại, Indonesia giảm 97,2% chỉ còn 25.400 tấn; Malaysia cũng giảm 45%. Sự sụt giảm này đã phần nào được bù đắp nhờ châu Phi, Trung Quốc và Bangladesh.
Bộ Công Thương cho biết, từ đầu năm đã thu hồi 13 giấy phép kinh doanh xuất khẩu gạo do vi phạm quy định; đồng thời đẩy mạnh xúc tiến thương mại, ký công hàm và bản ghi nhớ với nhiều quốc gia để mở rộng thị trường. Bộ cũng đang trình Chính phủ dự thảo sửa đổi Nghị định 107 nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và minh bạch.
Dự kiến đến cuối năm, lượng lúa hàng hóa dành cho xuất khẩu đạt 15,085 triệu tấn tương đương 7,542 triệu tấn gạo. Nhu cầu từ Trung Quốc, Bangladesh và các nước châu Phi dự báo tiếp tục duy trì ổn định.
Một yếu tố khác cần lưu ý là việc Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo 100% tấm có thể gây áp lực giảm giá toàn cầu. Việt Nam ít chịu tác động do gạo tấm chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ và hướng đến phân khúc khác biệt.
Dù vậy triển vọng xuất khẩu 4 tháng cuối năm vẫn còn nhiều rủi ro từ biến động thời tiết, bất ổn chính trị - kinh tế quốc tế và chính sách nhập khẩu của các nước. Sự gián đoạn từ Philippines đã phần nào tác động đến tâm lý thị trường, buộc doanh nghiệp trong nước phải thận trọng hơn.
Bộ Công Thương yêu cầu các thương nhân tăng cường dự báo, cân đối cung - cầu, thực hiện nghiêm túc chế độ báo cáo và thu mua tạm trữ. Xúc tiến đàm phán, ký hợp đồng thương mại với thị trường tiềm năng, kết hợp quảng bá thương hiệu gạo Việt Nam trong chiến lược đến năm 2030.
Việc mở rộng thị trường sang châu Phi, Nam Á và tái thiết lập quan hệ với Trung Quốc được coi là chìa khóa để giảm phụ thuộc vào một số đối tác lớn.
