Phát biểu tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh văn hóa, y tế, giáo dục là những trụ cột quan trọng cho phát triển, đặc biệt là nguồn nhân lực, với mục tiêu chăm lo cho con người, xây dựng thế hệ có tri thức, có sức khỏe, có bản lĩnh và tri thức để 20 năm tới phát triển con người Việt Nam.
Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Có tri thức và có sức khỏe, có văn hóa là yếu tố cốt lõi, quan trọng cho phát triển đất nước. Mục tiêu của Đảng không có gì khác là người dân được thụ hưởng”. Theo ông, tăng trưởng kinh tế phải gắn với đời sống tốt hơn cho người dân, không phải tăng trưởng mà “hết tháng hết tiền, ốm đau rồi cuộc sống không vui”, mà cuộc sống phải thanh thản, nhẹ nhàng.
Ông cho rằng việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ thuộc ngành y tế hay giáo dục, mà phải thoát ra khỏi khuôn khổ của từng ngành. Đây là mục tiêu chung của toàn xã hội, đòi hỏi sự tham gia của cả hệ thống.
Tổng Bí thư lưu ý thời gian qua nhiều chương trình mục tiêu quốc gia triển khai trùng lắp, như chương trình dân tộc miền núi, dẫn đến kết quả không như mong muốn. Vì vậy, cần hợp nhất để triển khai cụ thể, tránh dàn trải và tình trạng “cái gì cũng quan trọng nhưng không rõ mục tiêu”.
Về y tế, mục tiêu đến năm 2030 là nâng cao sức khỏe toàn dân, ưu tiên chăm sóc ban đầu và phòng ngừa bệnh tật thay vì chỉ tập trung chữa bệnh, mổ xẻ và cấp cứu. Ông dẫn chứng các bệnh truyền nhiễm như lao, viêm gan hay sốt rét vẫn tồn tại, trong khi thế giới đã đi rất xa. Việc phòng bệnh phải được làm dứt điểm.
Tổng Bí thư đặt vấn đề về môi trường sống và vệ sinh ăn uống: “Ô nhiễm thế này làm sao hết ung thư phổi, nước thực sự vệ sinh chưa? Nước phải uống từ vòi, nhưng ở ta nước nấu chín rồi, nước ở chai mà vẫn ngộ độc”. Ông nhấn mạnh: “Nếu không ăn uống vệ sinh, an toàn thực phẩm thì xây bao nhiêu bệnh viện cũng không đủ, đào tạo bao nhiêu bác sĩ cũng không giải quyết được”.
Về đầu tư cho ngành y tế, ông yêu cầu tập trung cơ sở hạ tầng, bệnh viện, trang thiết bị và đội ngũ thầy thuốc phải chuẩn về trình độ, nhân cách, đạo đức. Các vi phạm dù ít nhưng phải được xử lý để không ảnh hưởng đến uy tín của đội ngũ.
Đối với giáo dục, Tổng Bí thư nhấn mạnh không nên hạn chế biên chế chỉ để đảm bảo đủ học sinh đến lớp, mà mỗi trường phải có đủ giáo viên. Ông nêu thực trạng một số điểm trường có 5-6 học sinh nhưng tới 10 giáo viên, khiến địa phương đề xuất giảm biên chế hoặc thuê xe đưa đón học sinh. Giải pháp là đưa các cháu vào trường nội trú để đảm bảo bình đẳng.
Ông nhấn mạnh việc kiên cố hóa trường học phải được thực hiện ngay, nhất là các xã biên giới còn khó khăn. Khi xây dựng, cần xem xét đầy đủ hạ tầng đi kèm như bể bơi để trẻ em miền núi có điều kiện học bơi như trẻ em thành phố, và cần đảm bảo chỗ ở cho giáo viên.
Tổng Bí thư cũng đề cập việc đưa tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai, đặt ra yêu cầu về số lượng giáo viên, không chỉ biết tiếng Anh mà còn có khả năng dạy các môn khác bằng tiếng Anh để tham gia thi quốc tế và nâng cao trình độ.
Tổng kết lại, Tổng Bí thư khẳng định thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia phải chăm lo giáo dục, y tế từ phổ thông đến sau đại học; đồng thời quan tâm những người yếu thế. Muốn phát triển đất nước và nâng cao năng suất lao động, phải đầu tư cho giáo dục, khoa học – công nghệ, đảm bảo chu trình đào tạo liên tục để nhân lực là nền tảng phát triển.


