Nhân vật chính trong câu chuyện là ông Dương, một nông dân sinh sống tại huyện Bình Lỗ, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc. Cuộc sống khó khăn khiến ông vẫn phải lên núi kiếm củi mưu sinh. Một ngày hè nắng gắt, trong lúc tìm chỗ nghỉ chân, ông trú tạm vào một hang đá nhỏ ven sườn núi. Chính tại đây, ánh sáng lấp lánh phản chiếu trong bóng tối đã khiến ông chú ý.
Tiến sâu vào trong hang, ông Dương bàng hoàng khi phát hiện nhiều thỏi kim loại màu vàng nằm rải rác giữa các khe đá. Trên bề mặt mỗi thỏi đều có khắc ký hiệu lạ. Nhận thấy đây có thể là vàng, người nông dân nghèo gom số kim loại này mang về nhà với hy vọng đổi đời.
Khi nhìn thấy “núi vàng”, con trai ông Dương tỏ ra nghi ngờ, cho rằng đây có thể chỉ là đồng thau hoặc vàng giả. Để kiểm chứng, hai cha con mang một thỏi đến tiệm vàng trong vùng. Chủ tiệm sau khi kiểm tra đã khẳng định đó là vàng thật, đồng thời hỏi kỹ về nguồn gốc. Lúng túng, ông Dương nói rằng đây là tài sản tổ tiên để lại rồi nhanh chóng rời đi.
Dù người con khuyên nên báo cho chính quyền, ông Dương vẫn nuôi hy vọng đổi lấy tiền mặt. Ông mang một số thỏi vàng đến ngân hàng địa phương. Chính tại đây, sự việc rẽ sang hướng khác. Hình dáng khác thường của các thỏi vàng, cùng thái độ thiếu tự tin của người mang đến, khiến nhân viên ngân hàng sinh nghi. Lo ngại liên quan đến cổ vật hoặc tài sản bất hợp pháp, ngân hàng đã báo cảnh sát.
Cha con ông Dương sau đó được mời về đồn để làm rõ. Cơ quan công an đã phối hợp với các chuyên gia của Cục Di tích văn hóa tiến hành thẩm định. Kết quả cho thấy toàn bộ số vàng đều là cổ vật có niên đại từ thời nhà Đường. Những dòng chữ khắc trên thỏi vàng giúp xác định đây từng là tài sản của Trương Đồng Thu, một vị quan lớn sống trong giai đoạn lịch sử nhiều biến động.
Theo các tài liệu lịch sử, Trương Đồng Thu từng giấu vàng trong hang núi để tránh chiến loạn, dự định quay lại lấy khi tình hình yên ổn. Tuy nhiên, ông đã tử trận, khiến kho báu bị chôn vùi suốt hàng nghìn năm cho đến khi được phát hiện một cách tình cờ.
Căn cứ Luật bảo vệ di tích văn hóa của Trung Quốc, mọi cổ vật được tìm thấy trong lòng đất hoặc hang động đều thuộc sở hữu nhà nước. Việc tự ý chiếm giữ, mua bán hay trao đổi các hiện vật này có thể bị xử lý hình sự. Trong trường hợp của ông Dương, cơ quan chức năng xác định hành vi xuất phát từ thiếu hiểu biết pháp luật và mong muốn cải thiện cuộc sống, không mang tính tổ chức hay trục lợi chuyên nghiệp.
Sau quá trình làm việc, cảnh sát quyết định phê bình và cảnh cáo, không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cha con ông Dương. Toàn bộ số vàng được thu hồi và chuyển giao cho bảo tàng quốc gia để bảo tồn, nghiên cứu.



