Theo nhóm tác giả quốc tế, việc cắt viện trợ không chỉ làm gián đoạn mà còn có thể đảo ngược những tiến bộ y tế đạt được trong hai thập kỷ qua ở nhiều cộng đồng dễ bị tổn thương nhất thế giới.
“Cú sốc này có quy mô tương đương một đại dịch toàn cầu hoặc một cuộc xung đột vũ trang lớn,” ông Davide Rasella, nhà nghiên cứu tại Viện Y tế Toàn cầu Barcelona (ISGlobal) nhấn mạnh.
Nhóm nghiên cứu phân tích dữ liệu từ 133 quốc gia trong giai đoạn 2001-2021 và phát hiện viện trợ từ Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) góp phần ngăn ngừa gần 92 triệu trường hợp tử vong, phần lớn trong số đó xảy ra ở các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Đây là con số vượt xa tổng thương vong trong Thế chiến II – cuộc chiến tranh đẫm máu nhất trong lịch sử nhân loại.
Trước khi bị cắt giảm, USAID chiếm hơn 40% tổng viện trợ nhân đạo toàn cầu dù ngân sách này chỉ tương đương 0,3% chi tiêu liên bang của Mỹ.
Nghiên cứu mô phỏng cho thấy nếu cắt giảm viện trợ ở mức 83% như kế hoạch hiện tại sẽ có hơn 14 triệu người chết đến năm 2030, tương đương khoảng 700.000 người mỗi năm tức gần 88 người tử vong mỗi giờ. Trẻ em dưới 5 tuổi chiếm tới 1/3.
Tác động lớn nhất đến từ việc mất đi các chương trình cứu sống đã được chứng minh hiệu quả:
- Tử vong do HIV/AIDS giảm 65% tại các nước nhận viện trợ cao từ USAID.
- Tử vong do sốt rét và bệnh nhiệt đới bị lãng quên giảm 50%.
- Tử vong chung ở trẻ em dưới 5 tuổi giảm tới 32%.
Ông Francisco Saute nhà nghiên cứu tại Trung tâm Y tế Manhica, Mozambique cho biết, việc rút viện trợ không chỉ lấy đi mạng sống mà còn đe dọa toàn bộ cơ sở hạ tầng y tế đã mất hàng chục năm xây dựng.
Không dừng lại ở Mỹ, sau làn sóng cắt giảm viện trợ từ Washington, nhiều quốc gia châu Âu như Anh, Pháp và Đức cũng tuyên bố sẽ thu hẹp ngân sách hỗ trợ quốc tế. Điều này khiến nhiều chuyên gia lo ngại một cuộc khủng hoảng nhân đạo diện rộng đang cận kề.
Bà Caterina Monti (ISGlobal) cảnh báo nếu xu hướng này tiếp diễn, số người thiệt mạng có thể còn tăng thêm trong thập niên tới. Chính phủ Mỹ đã không cử đại diện tham dự hội nghị cấp cao về tài trợ nhân đạo của Liên Hợp Quốc diễn ra tại Tây Ban Nha một trong những diễn đàn lớn nhất thập kỷ.



