Khó khăn “ngang ngửa” học trò vùng cao
Nằm ẩn mình trong một con hẻm trên đường Phạm Thế Hiển (Quận 8, TPHCM) nhưng Trung tâm phát huy Bình An lại cực kì rộn ràng vì có tới hàng trăm trẻ em nhập cư, trẻ có hoàn cảnh khó khăn đến học mỗi ngày.
Trung tâm phát huy Bình An là trung tâm thuộc tổ chức Bạn trẻ em đường phố (FFSC) – nơi dạy học cho tất cả các trẻ không thể theo học tại các trường tiểu học chính quy với những lý do như không có giấy khai sinh, không có giấy tạm trú, một số em đã lớn tuổi so với độ tuổi đến trường hoặc phải đi làm để phụ giúp gia đình...
Một lớp học tại Trung tâm phát huy Bình An
Do năm nay số học sinh tăng đột biến nên các em lớp 1 phải học ở hành lang. Đây là lớp học "VIP" vì gió mát và gần gũi thiên nhiên nhất trung tâm.
Vậy nên, đến với lớp học, dù hoàn cảnh gia đình là cha mẹ xa nhau, sống với ông bà, nhà đông anh chị em, không có tiền đi học, khuyết tật hay bất cứ lý do gì khác thì điểm chung lớn nhất của các em là gia đình quá nghèo.
Giống như những trẻ vùng cao, các em được sơ đến tận nhà “mời” đi học, rồi được cấp xe đạp, được cấp gạo, thậm chí là tặng cả tiền đi xe buýt… và tạo điều kiện tốt nhất để đến trường. Buồn một nỗi, có em học vài ba ngày lại nghỉ, gọi điện đến thì cha mẹ nói cho ở nhà trông em, ở nhà đi làm mướn. Thế là sơ lại phải chạy xe đến tận nhà vận động cha mẹ, kể cả phải “năn nỉ” cho trẻ được đi học tiếp.
“Giận” – chính xác là cảm xúc mà đôi khi Sơ Đặng Thị Thu Hạnh (Quản lý trung tâm) cũng như các thầy cô trong lớp cảm thấy khi một trò nào đó nghỉ học, giận khi các bậc cha mẹ thờ ơ với chuyện cho con cái đến lớp (dù là học miễn phí), giận ngay cả khi trung tâm tặng xe cho trẻ đi học – cha mẹ cũng bán xe để lấy tiền…
“Giận nhưng thương vì dù sao cha mẹ các em quá khổ, quá nghèo và chẳng nghĩ gì được ngoài việc mưu sinh, kiếm tiền nuôi mấy đứa nhỏ” – Sơ Hạnh chia sẻ.
Không ít học sinh của trường sống tại những túp lều giữa cánh đồng dưa như thế này
Chúng tôi đã cùng Sơ loanh quanh qua những lối mòn vào tận những túp lều giữa cánh đồng dưa quận 8 để thăm và động viên cha mẹ cho con đến lớp. Những đứa trẻ nhìn thấy Sơ từ xa đã quấn quýt gọi tên và chạy theo.
Thích đến trường là thế nhưng được đến trường cũng khó vì cha mẹ các em đa phần là người nhập cư. Cả nhà ở trong những căn chòi lúp xúp giữa cánh đồng hay sống trong các nhà trọ tạm bợ ven sông, ẩm thấp, quanh năm ngập nước vì triều cường. Cha mẹ làm đủ nghề, luộc ốc bươu, nhặt rau nhút, nhặt cỏ mướn hay thợ hồ, còn các em dù nhỏ, cũng phải theo đi phụ cha mẹ hoặc ở nhà trông em...
Một số em cho biết không đi học vì ở nhà luộc và khều ốc giúp bố mẹ. Khều mỗi kg thịt ốc, các em được trả công 3.000 đồng
Cuộc sống cứ luẩn quẩn như thế cho đến khi lớn lên, thiếu điện, thiếu nước, thiếu nhu cầu cơ bản, thiếu cả chữ nữa thì cơ hội thay đổi cuộc sống của các em quá khó, đó chính là lý do để các sơ, các cô tại Trung tâm cứ phải vừa hỗ trợ, vừa vận động các em đến trường.
Sơ Hạnh cho biết, Trung tâm hiện đang dạy cho hơn 200 em từ lớp mẫu giáo đến lớp 5. Ngoài việc được học văn hóa như ở trường công lập, các em còn được các tình nguyện viên dạy tiếng Anh, dạy kỹ năng sống để có thể hòa nhập khi học tiếp tại trường phổ thông… Đối với trẻ có thể học ở trường công lập (vì giấy tờ đầy đủ) và trường đại học nhưng không đủ khả năng chi phí, Trung tâm và FFSC cũng hỗ trợ tiền học và các sinh hoạt cơ bản cho các em.
Gian nan đường đến trường
Con đường đến trường của các em không phải là gập gềnh sỏi đá như trẻ vùng cao, nhưng đó là những gian nan trong tư tưởng, trong hoàn cảnh mà nếu kể ra khó ai có thể tưởng tượng ngay giữa TPHCM lại có những học trò tiểu học đến lớp vất vả như vậy.
Bỏ lại những bộ đồ lấm lem và khoác trên mình bộ đồng phục không còn mới, các em dường như khoác trên mình cơ hội thay đổi, thay đổi suy nghĩ, thay đổi cả hiểu biết và tuyệt vời nhất các em có cơ hội ước mơ về việc sẽ làm một nghề gì đó trong tương lai của mình.
Cậu bé Nguyễn Văn Phúc – 9 tuổi, bị khuyết tật (quê ở Rạch Giá, đang ở trọ tại quận 8) hiện đang học lớp 1 tại trung tâm. Em ở với ông bà và hàng ngày được dượng chở đi học. Tay yếu, viết khó khăn nhưng em vẫn cố gắng đến lớp, tập viết vì đơn giản “em thích biết chữ” và ước mơ sẽ trở thành bác sĩ.
Em Lê Minh Tú (14 tuổi) “nổi tiếng” tại Trung tâm vì vừa học vừa phải trông em. Nhà Tú có 3 anh em, Tú không được đi học vì phải trông em cho cha mẹ đi làm hồ. Các sơ phải vận động dữ lắm cha mẹ mới cho Tú đi học với điều kiện “vẫn phải trông em” như thế. Vậy nên, theo Tú đến trường là 2 em, một em học lớp 1, một em ở tuổi mầm non cứ lăng xăng chạy qua, chạy lại trong lớp của anh mình.
Em của Tú chạy nghịch trong lớp
Em Lê Minh Nghiệp (9 tuổi) – bị liệt chân. Niềm vui của em không chỉ là được đi học mà còn là được nô đùa cùng các bạn dù em không thể tự di chuyển được.
Vì Nghiệp muốn được đi học nên cha mẹ cứ thay nhau chở, rồi cõng em lên lớp. Em được cô giáo đánh giá là khá thông minh, học giỏi, nói tiếng Anh tốt.
Đó là chưa kể đến những em mà cả 4, 5 anh chị em cùng đến học tại trung tâm, hay có em đi xe buýt từ 5 giờ sáng từ quận 9 đến trung tâm để học, hay có em ở giữa cù lao, phải chèo xuồng để ra được đường lớn và nhờ người chở đi học…
Em Thoa - sống cùng cha mẹ trong một cù lao, ngày ngày phải chèo thuyền ra đường lớn để đi học
Căn nhà tạm bợ trên sông chẳng có gì, ngay cả chiếc bàn học cũng không có. Mặt sàn thành mặt bàn học của em khi ở nhà.
Ở cái tuổi lẽ ra được chơi, được đi học cùng bạn bè nhưng các em lại vất vả, gian nan trong cuộc mưu sinh cùng cha mẹ. Dù vậy, với việc được chào đón tại những trung tâm như Trung tâm Bình An, các em sẽ có cơ hội được học tập để trở thành một người có ích cho xã hội, và hơn hết là có cơ hội để thay đổi cuộc sống. Và với các em, cơ hội chỉ đơn giản vậy thôi!
