Đây là một động thái tiếp theo trong chính sách bảo vệ ngành sản xuất thép và nhôm nội địa của Mỹ, đồng thời cũng là một cú sốc đối với các quốc gia xuất khẩu mặt hàng này vào thị trường Mỹ.
Theo thống kê từ Hải quan Mỹ, Việt Nam trong năm 2024 xuất khẩu khoảng 983 triệu USD thép và sản phẩm thép, tăng mạnh 159% so với năm 2023. Sản phẩm nhôm cũng không kém phần quan trọng khi đạt giá trị xuất khẩu khoảng 494 triệu USD, tăng 9,5% so với năm trước.
Tuy nhiên, thép và nhôm Việt Nam phải chịu mức thuế lần lượt là 25% và 10% theo Điều 232, một chính sách áp dụng cho hầu hết các quốc gia từ năm 2018.
Ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán thương mại, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, nhận định việc Mỹ tiếp tục áp dụng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến các nước xuất khẩu, đặc biệt khi từ sau năm 2018, nhiều quốc gia thay thế Trung Quốc trong việc cung cấp các mặt hàng này cho Mỹ như Canada, Mexico, EU và Nhật Bản.

Phía Mỹ sẽ đối diện với một tác động lớn, đó là lạm phát có thể tăng do nhôm và thép là những nguyên liệu cơ bản, nhu cầu sử dụng lớn tại đây.
Bên cạnh đó, việc khó khăn trong xuất khẩu vào Mỹ khiến các quốc gia tìm cách xuất khẩu sang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam. Đây có thể là một cơ hội cho các doanh nghiệp thép, nhôm của Việt Nam khi nguồn cung quốc tế trở nên thiếu hụt và các nhà sản xuất khác tìm kiếm thị trường mới.
Mặc dù vậy, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng Việt Nam có thể hưởng lợi từ việc Mỹ áp dụng mức thuế đồng nhất mà không phân biệt quốc gia như trước. Từ năm 2018, xuất khẩu thép của Việt Nam đã phải chịu mức thuế 25%, trong khi một số quốc gia như Canada, Mexico và Brazil lại được miễn trừ. Việc không còn sự phân biệt này sẽ giúp các doanh nghiệp thép Việt Nam giảm bớt sức ép cạnh tranh giá và nâng cao lợi nhuận khi không còn phải đối mặt với sự chênh lệch về thuế giữa các quốc gia.
Chính sách thuế mới của Mỹ dù tạo ra thách thức lớn đối với các quốc gia xuất khẩu thép và nhôm, nhưng cũng mở ra cơ hội mới cho Việt Nam khi các doanh nghiệp trong nước sẽ không phải cạnh tranh về giá với những đối thủ được miễn thuế trước đây.
Tiếp nhận thông tin Mỹ áp thuế 25% với các sản phẩm thép và nhôm nhập khẩu vào nước này, đại diện một doanh nghiệp thép Việt Nam cho rằng lượng xuất khẩu vào Mỹ của công ty không quá nhiều. Hơn nữa, doanh nghiệp cũng đang chờ xem phản ứng chung từ thị trường thế giới vì chính sách thuế quan mới theo tuyên bố là không loại trừ sản phẩm nước nào.
Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ khuyến cáo doanh nghiệp Việt Nam cần đánh giá tình hình để có chiến lược kinh doanh phù hợp, mở rộng xuất khẩu sang các thị trường có FTA với Việt Nam, tránh phụ thuộc vào một thị trường.
Doanh nghiệp cũng cần tuân thủ các quy định của Mỹ về nguồn gốc xuất xứ và luôn sẵn sàng tham gia đầy đủ quá trình giải trình của cơ quan điều tra Mỹ các vụ việc phòng vệ thương mại, khi hiện đã có 34 vụ kiện phòng vệ thương mại với mặt hàng thép và hai vụ việc điều tra với nhôm.