Tin tứcCon số phản ánh rõ sự gia tăng nhanh chóng về rủi ro an toàn trong bối cảnh Nhật Bản tiếp tục dựa vào lao động nước ngoài để bù đắp thiếu hụt nhân lực do già hóa dân số.
Cụ thể, Nhật Bản ghi nhận 6.244 lao động nước ngoài bị thương phải nghỉ làm từ bốn ngày trở lên hoặc tử vong, trong đó có 39 ca tử vong, mức cao nhất từng ghi nhận. Đây là năm số vụ tai nạn liên tục tăng kể từ năm 2019 – thời điểm Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản áp dụng phương pháp thống kê hiện tại.
Giới chức Nhật cho rằng đào tạo về an toàn lao động không đầy đủ và rào cản giao tiếp là hai nguyên nhân chính khiến số vụ tai nạn tăng cao. Việc nhiều lao động không hiểu hết hướng dẫn vận hành máy móc hoặc quy trình an toàn đã dẫn tới các sự cố đáng tiếc trong môi trường làm việc vốn nhiều yếu tố rủi ro.
Xét theo diện cư trú, nhóm có số vụ tai nạn cao nhất gồm cư dân dài hạn, thường trú nhân và người có vợ/chồng là công dân Nhật Bản, với 2.283 trường hợp. Tiếp theo là nhóm thực tập sinh kỹ năng – vốn chiếm tỷ lệ lớn trong lực lượng lao động nhập cư – với 1.874 trường hợp, và nhóm lao động kỹ năng đặc định với 810 trường hợp. Hai chương trình thực tập sinh kỹ năng và kỹ năng đặc định lâu nay bị chỉ trích vì đưa người lao động vào các công việc nặng nhọc, nguy hiểm nhưng điều kiện bảo hộ chưa tương xứng.
Theo thống kê, ngành sản xuất là nơi xảy ra tai nạn nhiều nhất với gần 3.000 trường hợp, tiếp theo là xây dựng với hơn 1.100 trường hợp. Các công việc liên quan máy móc, dây chuyền hoặc ở môi trường công trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ, đặc biệt với lao động thiếu thông tin hoặc chưa được đào tạo chuyên sâu.
Tỷ lệ tai nạn trên mỗi 1.000 lao động nước ngoài là 2,71, cao hơn mức trung bình toàn quốc 2,35. Tỷ lệ này đặc biệt cao ở nhóm thực tập sinh kỹ thuật và lao động kỹ năng đặc định – những người thường đảm nhiệm các vị trí được đánh giá là nguy hiểm nhất trong hệ thống tuyển dụng lao động nước ngoài của Nhật Bản.
Trong các nhóm quốc tịch, lao động Việt Nam đứng đầu với 1.594 trường hợp. Theo sau là Philippines với 878 trường hợp, Indonesia với 757 trường hợp, và Brazil với 673 trường hợp. Con số này phản ánh quy mô lớn của cộng đồng lao động Việt Nam tại Nhật Bản cũng như mức độ tập trung cao ở các ngành có tỷ lệ rủi ro lao động lớn.
Để giải quyết tình trạng trên, Bộ Lao động Nhật Bản đặt mục tiêu giảm tỷ lệ tai nạn của lao động nước ngoài xuống dưới mức trung bình toàn quốc. Mục tiêu đến trước năm 2027, ít nhất 50% nơi làm việc phải cung cấp đầy đủ đào tạo phòng tránh tai nạn và tài liệu dịch thuật để hỗ trợ công nhân nước ngoài nắm rõ quy trình an toàn.
Ông Yoshihisa Saito, Phó giáo sư Đại học Kobe, chuyên về luật lao động cho người nước ngoài, cảnh báo nguy cơ tai nạn sẽ còn tiếp tục tăng nếu không có biện pháp mạnh mẽ, đặc biệt khi thực tập sinh kỹ năng và lao động kỹ năng đặc định thường làm những công việc được coi là nguy hiểm nhất trong các ngành sản xuất và xây dựng tại Nhật Bản./.
