![]() |
| Tiết mục Trang sử quê ta - quá trình hình thành của đờn ca tài tử Nam Bộ. (ảnh: Ngọc Thu) |
Gala đờn ta tài tử học đường lần thứ nhất đã thu hút sự tham gia của một lượng học sinh nhiều nhất từ trước đến nay. Một chương trình được xây dựng theo kết cấu mở, vừa biểu diễn, vừa giao lưu, vừa giải đáp và truyền thụ kiến thức đờn ca tài tử đã nhận được sự tán thưởng nồng nhiệt của các em học sinh. 90 phút của gala các em được ngược dòng quá khứ về lại thế kỷ 19, giai đoạn sơ khai hình thành nghệ thuật đờn ca tài tử. Những giai điệu bổng trầm buồn thương ai oán đã trở thành một phần hồn, thành tri kỷ hiện hữu trong đời sống của người dân Nam bộ. Không gian sân khấu, con người cảnh vật, giai điệu đặc tả đậm chất hồn hậu, dân dã, hiền hòa mà mến khách của con người vùng sông nước Phương Nam. Hơn 100 năm sau, trải qua bao thăng trầm biến cố của lịch sử đờn ca tài tử vẫn khẳng định sức sống mãnh liệt, sức lan tỏa diệu kỳ cũng sự hòa nhập nhanh chóng vào thời đại. Không chỉ là khán giả mà chính các em học sinh cùng các thầy cô giáo của 15 trường đều có những tiết mục rất hay góp vào chương trình.
Khó mà tưởng tượng lại có một chương trình về âm nhạc dân tộc lại được diễn ra trong những tràng vỗ tay không ngớt, trong sự hò reo tán thưởng nồng nhiệt của hàng trăm em học sinh. Đây là một sự khởi đầu và là một dấu chấm phá rất đẹp cho hành trình đưa nghệ thuật đờn ca tài tử vào học đường. Ông Phan Trọng Quyền – Giám đốc trung tâm văn hóa Q1- trưởng ban tổ chức chương trình phấn khởi cho biết: “Chương trình gala diễn ra rất thành công, được sự hỗ trợ rất nhiệt tình của ban giám hiệu thầy cô các trường, sự yêu thích của các em góp phần quan trọng tạo nên sự thành công cho chương trình. Hướng tới trung tâm sẽ xây dựng kế hoạch đưa văn hóa đờn ca tài tử này đến với các tiết học nhạc hoặc các sự kiện, lễ hội của các trường.Chúng ta sẽ lồng ghép để giới thiệu sâu hơn nghệ thuật đờn ca tài tử đến các em”.
Gala đơn ca tài tử lần thứ nhất này như là một quá trình tổng kết bước đầu cho dự án triển khai đờn ca tài tử vào học đường của trung tâm văn hóa Q1. Từ đầu tháng 4, tháng 5, thực hiện theo chỉ đạo của Ủy ban nhân dân TP.HCM, Trung tâm văn hóa Q1 cùng phòng giáo dục đào tạo Q1 đã thực hiện 5 chương trình sân khấu học đường đến các trường THCS: Trần Văn Ơn, Minh Đức, Đức Trí, Nguyễn Du và Võ Trường Toản. Chương trình diễn ra thành công ngoài sự mong đợi khi các em không chỉ tỏ ra thích thú mà còn có những chia sẻ rất hồn nhiên, chân tình, nhiều em đã đăng ký học một nhạc cụ để có điều kiện tìm hiểu thêm về loại hình nghệ thuật có sức hút kì diệu này. Nhiều nghệ sĩ đồng hành cùng dự án này trong suốt 5 chương trình ở 5 trường đều có những cảm xúc đặc biệt, khó tả. Nếu nghĩ rằng người trẻ không quan tâm đến các loại hình nghệ thuật dân tộc là phiến diện, hãy nhìn cái cách mà các em chào đón và hưởng ứng khi chương trình được đưa đến trường mới thấy chúng ta cần phải làm và làm nhiều hơn nữa, vì cần thiết lắm việc giáo dục và giúp các em định hình những suy nghĩ đẹp và tự hào về giá trị văn hóa của dân tộc như chia sẻ của NSND Kim Cương: “Chúng ta cần giúp các cháu, các con hiểu âm nhạc dân tộc của Việt Nam là gì để khi các con ra ngoài, ra quốc tế các con có cất lên hát thì người ta sẽ biết đây chính là Việt Nam chứ không phải một đất nước nào khác. Không phải tự nhiên mà tổ chức UNESCO, một tổ chức uy tín của thế giới lại công nhận đờn ca tài tử là di sản văn hóa phi vật thể, chính vì vậy tôi cho rằng những chương trình này có ý nghĩa rất quan trọng, đó là đưa được âm nhạc dân tộc vào trường học, đến được với các cháu, những người chủ tương lai của đất nước”.
Không chỉ tham gia vào các chương trình của Q1 mà Thạc sĩ nhạc sĩ Huỳnh Khải cùng Thạc sĩ NSƯT Hải Phượng đã góp mặt trong rất nhiều chương trình sân khấu học đường khắp các tỉnh Nam bộ chia sẻ niềm hạnh phúc khi nhìn thấy những ánh mắt trẻ thơ chăm chú nghe mình đàn, nghe mình nói và hỏi nhiều câu mà làm cho bản thân cũng thấy tâm đắc, Thạc sĩ Hải Phượng, thạc sĩ nhạc sĩ Huỳnh Khải - Trưởng khoa âm nhạc dân tộc nhạc viện TPHCM tâm huyết nói.
NSƯT Hải Phượng nói: “Hiệu ứng của việc đưa đờn ca tài tử đến trường rõ ràng là rất tốt. Tuy chỉ là giới thiệu một cách sơ lược nhưng các em cũng biết một cách tương đối các nhạc khí trong đờn ca tài tử. Hình thức này Hải Phượng nghĩ rằng rất tốt, đương nhiên chúng ta không thể nào ngày một ngày hai mà giới thiệu cho các em hết được, nhưng đây là những bước đầu, bước đi để đặt nền móng cho việc cảm nhận của các em sau này”.
Thạc sĩ Nhạc sĩ Huỳnh Khải: “Tôi hy vọng qua những chương trình như thế này sẽ được biết đến nhiều hơn nữa, đặc biệt là giới trẻ các bạn, những người sẽ nắm giữ và phát triển loại hình nghệ thuật này. Làm sao để loại hình nghệ thuật này còn được truyền lại đến nhiều thế hệ sau này nữa, góp phần giữ vững những giá trị của âm nhạc dân tộc Việt Nam”.
Người ta sẽ hỏi rằng với những người quá trẻ như các em thì đờn ca tài tử có giữ được chân các em hay các em chỉ đến theo trào lưu rồi bỏ về ngay sau đó, và câu trả lời là ngoài sức tưởng tượng. Hơn 600 học sinh đã có những cử chỉ và thái độ rất đẹp khi đến với chương trình. Tất cả đều đeo khăn quàng đỏ, ngồi trật tự ngay ngắn, rất yên lặng, không một tiếng ồn ào. Mỗi em một cảm xúc, một suy nghĩ khác nhau, nhưng đều gặp nhau ở sự thích thú với loại hình nghệ thuật này, các em hào hứng nói: “Em tên là Hoàng Lĩnh Nam học lớp 9A8 trường Đồng Khởi, em cảm thấy đờn ca tài tử Nam bộ có một vẻ đẹp rất riêng, nghe rất đã tai, rất hay. Em sẽ cố gắng để duy trì niềm yêu thích loại hình nghệ thuật Nam bộ này”.
“Em là Đỗ Hà Ngọc Phượng học lớp 7A4 trường Trần Văn Ơn, em không có điều kiện để xem các chương trình như thế này, không hiểu lắm nhưng em nghe các bạn các cô chú hát em cũng thấy hay. Em cũng muốn giới thiệu thêm đến bạn bè của em vì đây là loại hình nghệ thuật truyền thống của dân tộc”.
"Em thấy thú vị khi đến xem chương trình này. Em nghĩ nếu có điều kiện thì nên có thêm nhiều chương trình nữa để các bạn cùng biết thêm, nhiều hơn về đờn ca tài tử Nam bộ”, Trương Hoàng Gia Hân, học sinh trường Đức Trí .
Cùng cảm xúc với các em, đại diện các thầy cô giáo, cô Trần Thuý An hiệu trường trường THCS Trần Văn Ơn tâm sự: “Các em học sinh, nhất là học sinh của vùng đất Phương Nam lại không có lý do gì lại không được biết về bộ môn âm nhạc rất đặc sắc này. Tôi cũng nhận thấy niềm vui của các em khi các em được giao lưu với các nghệ sĩ cũng như các em rất thành thạo khi thể hiện các làn điệu của âm nhạc tài tử Nam bộ”.
Đúng như lời NSND Kim Cương đã chia sẻ, không phải tự nhiên mà tổ chức UNESCO lại công nhận đờn ca tài tử Việt Nam là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Đó là công lao gìn giữ to lớn của những tiền nhân đi trước, vậy thì hôm nay, khi chúng ta đang ở trong một xã hội quá hiện đại với nhiều điều kiện tốt, thì càng phải đẩy mạnh vai trò và trách nhiệm giữ gìn phát triển vốn ngọc quý mà cha ông đã để lại. Đưa đờn ca tài tử vào giới trẻ, vào học đường dẫu biết không dễ dàng gì nhưng không có nghĩa là không làm được. Với những thành công bước đầu trong suốt thời gian qua, thiết nghĩ nếu có những định hướng cụ thể, được sự chung tay đồng lòng của nhiều người thì dự án Đưa đờn ca tài tử đến với tác cả các bạn trẻ, đến với học đường, đặc biệt là trở thành một môn học chính thống sẽ là điều hoàn toàn nằm trong tầm tay.


