Tin tứcKhông chỉ bàn chuyện vốn, nhiều đại biểu “đặt hàng” Chính phủ phải đổi mới theo chiều sâu: có một bộ sách giáo khoa chuẩn thống nhất toàn quốc, trụ sở Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) xứng tầm vai trò “nhạc trưởng”, mạng lưới trường học hiện đại, và đặc biệt là chính sách phát triển đội ngũ giáo viên bền vững.
Góp ý đầu tiên, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) đề nghị chương trình mục tiêu quốc gia phải tính tới nhiệm vụ xây dựng một bộ sách giáo khoa chuẩn, để thực hiện tinh thần Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về việc học sinh sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất trong phạm vi cả nước.
Theo ông, muốn đổi mới giáo dục thành công, trước hết phải nhìn nhận đúng tầm quan trọng của sách giáo khoa. Bằng cả trải nghiệm một đời đi học, giảng dạy, hướng dẫn trên 30 thạc sĩ và gần 30 tiến sĩ, ông cho rằng “sách là cực kỳ quan trọng, đặc biệt với học sinh phổ thông, sách giáo khoa chuẩn lại càng quan trọng hơn”.
Ông định nghĩa một bộ sách giáo khoa chuẩn không chỉ là sách “không có lỗi”, mà phải: Phù hợp chương trình, lứa tuổi; Cập nhật, hiện đại; Thấm đẫm văn hóa Việt Nam; Chứa đựng hệ giá trị đạo đức người Việt.
“Phải có một bộ sách giáo khoa chuẩn thật tốt thì chương trình dạy học bằng một bộ sách giáo khoa toàn quốc mới thành công”, ông nhấn mạnh, đồng thời đề nghị quá trình biên soạn phải được đầu tư xứng đáng, tránh “chắp vá, vay mượn, tạm bợ”.
Theo đại biểu, cần thành lập ban soạn thảo quốc gia với những người giỏi, có trách nhiệm, làm việc bài bản, công khai, minh bạch. Việc biên soạn sách giáo khoa phải được đưa thẳng vào nội dung của chương trình mục tiêu quốc gia đó chính là phần “nâng cao chất lượng giáo dục”, chứ không chỉ là câu chuyện in ấn, phát hành.
Ở một góc nhìn khác, đại biểu Nguyễn Anh Trí cũng kiến nghị Chính phủ ưu tiên xây dựng trụ sở mới cho Bộ GD&ĐT. Ông mô tả trụ sở hiện tại được xây từ thập niên 70, khi đất nước còn rất nghèo, với kiến trúc đơn giản đã nhiều lần sửa chữa nhưng “chỉ ve vôi, bôi bả”, không thể đáp ứng yêu cầu của một bộ quản lý lĩnh vực then chốt.
Ông chia sẻ cảm giác “thật chạnh lòng” khi nghe lãnh đạo Bộ GD&ĐT ngậm ngùi nói: “Chỉ mong có trụ sở của bộ to như trụ sở phường Bạch Mai cạnh đó thôi”.
Theo Đại biểu, Việt Nam “chưa giàu nhưng cũng không còn quá nghèo” đến mức không thể nâng cấp trụ sở cho một bộ quan trọng như Bộ GD&ĐT, trong bối cảnh nhiều công trình khác vẫn đang được đầu tư mạnh.
Phản hồi ý kiến này, trong phần giải trình, Phó thủ tướng Lê Thành Long cho biết, ngay từ khi sáp nhập, Chính phủ đã lưu ý Bộ GD&ĐT phải chú ý tới hệ thống cơ sở vật chất. Tuy nhiên, ông khẳng định vấn đề trụ sở bộ sẽ được xử lý trong chương trình đầu tư công bình thường, còn chương trình mục tiêu quốc gia chỉ tập trung vào một số nội dung trọng tâm, tránh dàn trải.
“Có thể hiện nay chương trình còn chưa tập trung, vẫn dàn trải. Chính phủ sẽ tiếp tục rà soát để có chương trình phù hợp nhất, kể cả về mục tiêu, nhiệm vụ và tính khả thi trong bối cảnh hiện nay”, Phó thủ tướng nói.
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân (TPHCM) chuyển mạch sang câu chuyện mạng lưới trường lớp và nhu cầu học 2 buổi/ngày. Bà cho biết, dự thảo nghị quyết đã nêu mục tiêu xây dựng, phát triển hệ thống trường công lập, tư thục; phấn đấu đáp ứng nhu cầu học 2 buổi/ngày, đảm bảo đủ số lượng giáo viên.
Theo bà, thực tế nhu cầu cho con học 2 buổi/ngày, trong môi trường an toàn, cơ sở vật chất tốt, phương tiện hiện đại là rất lớn, đặc biệt ở đô thị. Đây không chỉ là mong muốn của phụ huynh mà là yêu cầu đặt ra với cả ngành giáo dục trong giai đoạn tới.
Mục tiêu chuẩn hóa, hiện đại hóa cơ sở vật chất, đảm bảo đủ giáo viên không chỉ dừng lại ở trường công, mà cần có chính sách đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục bậc phổ thông giai đoạn 2026 - 2030. Tuy nhiên, xã hội hóa phải đi kèm cơ chế kiểm tra, giám sát chất lượng chặt chẽ, tránh tình trạng “mạo danh xã hội hóa” để tăng phí, giảm chuẩn.
Bà đề nghị phải phân bổ nguồn lực, kinh phí rõ ràng ngay từ năm 2026 và hằng năm để địa phương thậm chí đến cấp xã có thể chủ động quyết định đầu tư trường lớp, thực hiện chương trình ngay khi nghị quyết có hiệu lực, thay vì bị chậm trễ bởi thủ tục hành chính.
