Tin tứcNam Cực từ lâu được biết đến như vùng đất băng giá gần như bất động với 98% diện tích phủ băng dày hàng ngàn mét. Tuy nhiên, nhờ tiến bộ trong công nghệ viễn thám và hình ảnh, các nhà khoa học đã lần đầu tái hiện diện mạo lục địa này khi không còn băng, phơi bày một cảnh quan gồ ghề, khắc nghiệt với núi, thung lũng và những hẻm sâu bất ngờ, thông tin quan trọng phục vụ nghiên cứu biến đổi khí hậu.
Bước ngoặt lớn đến vào năm 2013 khi bản đồ Bedmap2 được NASA và Cơ quan Khảo sát Nam Cực Anh công bố, tổng hợp dữ liệu từ vệ tinh, máy bay và khảo sát mặt đất.
Bản đồ cho thấy dưới lớp băng là địa hình đá nền phức tạp, bao gồm độ dày băng, độ cao bề mặt và cấu trúc địa chất sâu. Một trong những phát hiện đáng chú ý là hõm sâu dưới sông băng Byrd (Victoria Land), nằm 2.870 m dưới mực nước biển, điểm thấp nhất từng ghi nhận trên bất kỳ lục địa nào.
Chuyên gia Peter Fretwell cho biết Bedmap2 cho phép giới khoa học lần đầu nhìn Nam Cực với độ phân giải chi tiết, để lộ các dãy núi, đồng bằng lượn sóng và hệ thống thung lũng từng bị che giấu hàng triệu năm. Công nghệ radar xuyên băng đóng vai trò chủ đạo trong việc đo nền đá và độ dày băng trong điều kiện con người không thể tiếp cận.
Dữ liệu từ Bedmap2 giúp ước tính chính xác khối lượng băng Nam Cực, khoảng 27 triệu km³. Nếu toàn bộ tan chảy, mực nước biển toàn cầu có thể dâng 58 m, đủ nhấn chìm nhiều đô thị ven biển lớn, dù các chuyên gia nhận định kịch bản này chưa thể xảy ra trong tương lai gần.
Hiện mực nước biển tăng khoảng 4 mm mỗi năm do băng tan ở Nam Cực và Greenland, tốc độ được đánh giá tiệm cận kịch bản xấu nhất của Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (IPCC).
Các nhà khoa học đang tiếp tục phát triển thế hệ bản đồ mới Bedmap3 với dữ liệu hiện đại hơn nhằm phục vụ tính toán mô hình băng chảy, dự báo nước biển dâng và đánh giá tác động khí hậu trong nhiều thập kỷ tới. Những hình ảnh Nam Cực không băng, theo giới nghiên cứu, nhắc nhở rằng dưới lớp băng tĩnh lặng là một thế giới địa chất đầy biến động, yếu tố quan trọng định hình tương lai hành tinh.
