Tin tứcDự thảo mới nhấn mạnh đơn giản hóa thủ tục hành chính, chuyển từ cơ chế “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. Doanh nghiệp sẽ tự kê khai và tự chịu trách nhiệm về việc đáp ứng điều kiện kinh doanh.
Cách làm này vừa giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng chi phí, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục, vừa tạo môi trường minh bạch hơn. Các thủ tục liên quan đến cấp, cấp lại, sửa đổi Giấy chứng nhận đủ điều kiện xuất khẩu gạo sẽ được tinh gọn tối đa.
Thủ tục cho các sản phẩm đặc thù như gạo hữu cơ, gạo đồ, gạo tăng cường vi chất dinh dưỡng cũng sẽ được đơn giản hóa nhằm khuyến khích đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng thị trường.
Một điểm mới quan trọng của dự thảo là cơ chế đánh giá mức độ tín nhiệm doanh nghiệp xuất khẩu gạo.
Các tiêu chí gồm: Xếp hạng tín dụng và tuân thủ nghĩa vụ thuế; Thực hiện thủ tục hải quan và giao dịch minh bạch; Xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm; Phát triển thương hiệu gạo và kết quả kinh doanh.
Việc xếp hạng này nhằm chọn lọc doanh nghiệp uy tín đủ năng lực đáp ứng yêu cầu của các thị trường quốc tế khó tính, đồng thời góp phần nâng cao thương hiệu gạo Việt Nam.
Dự thảo cũng quy định việc chỉ định thương nhân đầu mối giao dịch hợp đồng tập trung dựa trên thành tích xuất khẩu hai năm gần nhất và năng lực làm việc với đối tác quốc tế.
Cơ chế phân bổ hợp đồng tập trung cho các doanh nghiệp khác theo hình thức ủy thác cũng được đưa ra nhằm bảo đảm tính công bằng và khuyến khích doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu, liên kết sản xuất - tiêu thụ bền vững.
Theo Bộ Công Thương, gạo là mặt hàng an ninh lương thực chiến lược, liên quan đến tiêu dùng trong nước và cam kết quốc tế. Công tác quản lý xuất khẩu sẽ tập trung ở cấp trung ương để đảm bảo đồng bộ và hiệu quả.
Tuy nhiên, việc hậu kiểm điều kiện kinh doanh sẽ giao cho UBND cấp tỉnh thực hiện. Điều này tạo cơ chế phối hợp trung ương - địa phương vừa đảm bảo tính thống nhất quản lý vừa tận dụng khả năng giám sát thực tế tại cơ sở.
Từ năm 2018 với Nghị định 107, thủ tục xuất khẩu gạo đã được cắt giảm mạnh, song thực tế vẫn còn khó khăn về chi phí và quy trình khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ khó tiếp cận. Dự thảo nghị định lần này được kỳ vọng sẽ gỡ “nút thắt” đó mở rộng cơ hội tham gia thị trường xuất khẩu cho nhiều doanh nghiệp hơn.
Theo các chuyên gia, những thay đổi về quản lý tín nhiệm và chỉ định đầu mối sẽ giúp ngành gạo Việt Nam: Nâng chuẩn minh bạch, tránh tình trạng cạnh tranh thiếu lành mạnh; Gia tăng khả năng đáp ứng thị trường chất lượng cao, đặc biệt là châu Âu và Mỹ; Củng cố thương hiệu gạo Việt trên thị trường quốc tế.
