Sen là loại cây vô cùng quen thuộc với người Việt Nam, hầu như tất cả các thành phần của sen đều có thể sử dụng được, trong đó nhiều người sử dụng tim sen như một bài thuốc trị chứng mất ngủ.
1. Tim sen là gì?
Tim sen (tâm sen) là phần mầm xanh nằm bên trong hạt sen, có tên khoa học là Embryo Nelumbinis. Đây là một thành phần mang đến rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe.
Tim sen có thể ăn được nhưng không thể sử dụng trực tiếp bởi nó rất đắng nên thông thường tim sen sẽ được sử dụng giống như một loại thảo dược để cải thiện sức hoặc tăng cường sức khỏe.
2. Trong Đông y tim sen có tác dụng gì?
Theo Đông y, tim sen được gọi là liên tử tâm, có vị đắng, tính hàn. Tác dụng của tim sen là giúp thanh tâm, an thần, chữa mất ngủ, khát nước sau khi sinh do hư nhiệt, giải nhiệt, trừ cảm nắng.
Tâm sen có thể dùng riêng lẻ hoặc phối hợp với các vị thuốc khác.
Tim sen được nhiều người biết đến với công dụng trị mất ngủ (Nguồn: Internet)
2.1 Tâm sen có tác dụng gì trong các bài thuốc chữa bệnh ?
Bài thuốc chữa chữa mất ngủ do nóng trong, tiểu ít
Tim sen 8g, cam thảo 5 tán bột sau đó hãm với nước sôi và để uống trong ngày.
Bài thuốc chữa an thần, gây ngủ
Tim sen 5g, lá vông 20g, táo nhân 10g, hoa nhài tươi 10g. Tâm sen sao thơm; táo nhân sao đen, đập dập; lá vông sấy khô, tán bột.
Sau đó đem tất cả trộn đều, hãm với 1 lít nước, cho hoa nhài vào khi nước thuốc còn ấm, rồi uống làm nhiều lần trong ngày để phát huy tác dụng tốt.
Bài thuốc chữa chữa khó ngủ, tâm phiền, hồi hộp, lo âu
Tim sen 8g, hạt muồng 20g sao khô, mạch môn 15g, hãm uống thay trà trong ngày.
Lưu ý: Bạn cần kiêng cà phê, nước chè đặc.
Bài thuốc chữa hỗ trợ điều trị tăng huyết áp, phòng chống rối loạn nhịp tim
Tim sen 3g cho vào cốc, đổ nước sôi hãm 10 - 15 phút. Ngày uống 1 - 2 lần sẽ hỗ trợ điều trị các vấn đề về tim mạch, huyết áp. Tuy nhiên, không dùng tim sen cho người bị huyết áp thấp.
Bài thuốc chữa chữa ù tai, lưng đau, nước tiểu vàng, di tinh, mộng tinh
Tim sen 8g, đậu đen 20g, thục địa 20g, khiếm thực 16g, hạt sen 16g, quả dành dành sao 12g, hạt hòe 10g. Sắc uống ngày một thang. Một liệu trình là 10 ngày.
Bài thuốc chữa thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng tâm, an thần
Tim sen 5g, gạo tẻ 100g, đem nấu chung thành cháo, thêm một chút đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày sẽ giúp thanh nhiệt, lương huyết, dưỡng tâm, an thần. Thích hợp dùng cho người già bị suy nhược cơ thể, hoa mắt chóng mặt, táo bón kéo dài.
Xem thêm: Ngó sen - lương thực ‘hoàng tộc’ có tác dụng tuyệt vời đối với sức khỏe
3. Công dụng của tim sen theo y học hiện đại
Một số kết quả nghiên cứu y học hiện đại cũng cho thấy, tim sen có chứa các chất như: neferin, lotusin, lucifer, pronuciferin, metylcoripalin, demetulclaurin, alkaloid, flavonoid, acid amin... Chính nhờ những thành phần này nên tim sen có một số công dụng tốt cho sức khỏe như:
3.1 Tâm sen chữa mất ngủ và giúp an thần
Tim sen trị mất ngủ không chỉ được phổ biến trong Đông Y mà các nghiên cứu y học hiện đại cũng ghi nhận điều này. Trong tim sen có chứa các thành phần hóa học có tác dụng trấn tĩnh và cải thiện giấc ngủ như: asparagine và các alcaloid như nelumbo, nuciferin, liensinine.
Để dùng tim sen trị mất ngủ, nên uống nước tim sen sau khi ăn tối 1 - 2 giờ. Việc sử dụng trà tim sen vào thời điểm này sẽ giúp trí não được thư giãn, cân bằng và đi vào cơ thể một cách dễ dàng.
Muốn an thần, dễ ngủ, bạn có thể sử dụng tim sen (5-10g) kết hợp với các thảo dược khác như một ong, kỷ tử, hoa cúc... Mỗi ngày chỉ nên uống tối đa 2 tách trà tim sen và không uống trà khi bụng đang đói.
Xem thêm: Mất ngủ và những điều nên biết trước khi sức khỏe ‘xuống cấp’
3.2 Ổn định nhịp tim, huyết áp
Theo các nghiên cứu khoa học, tác dụng của tim sen giúp làm giảm áp huyết và ổn định nhịp tim rất hiệu quả.
Các nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, nước uống trà tim sen có thể tác động lên thành mạch máu. Từ đó làm giãn cơ trơn thành mạch, giúp làm giảm trở lực lên huyết quản, cải thiện lưu lượng máu tuần hoàn trên động mạch vành, làm giảm các triệu chứng đau ngực và an thần.
Uống trà tim sen có tác dụng tốt với người bị cao huyết áp hay tim đập nhanh (Nguồn: Internet)
3.3 Tác dụng của tâm sen giúp giảm cân
Tâm sen không có tác dụng trực tiếp trong việc giảm cân. Tuy nhiên, trong thành phần của tim sen có chứa Alcaloid, giúp hỗ trợ và duy trì giấc ngủ ở liều lượng phù hợp. Một giấc ngủ ngon, sâu giấc chính là vũ khí quan trọng để duy trì sự vận hành của các cơ quan trong cơ thể, từ đó chống lại tăng cân.
Khi bị mất ngủ, dễ dẫn đến tình trạng ăn đêm hoặc phải bổ sung dinh dưỡng để phục hồi năng lượng cho cơ thể, khi đó bạn rất dễ bị béo phì.
3.4 Chữa bệnh tiểu đường
Nhiều kết quả nghiên cứu đã chứng minh rằng, việc cô lập các chất ức chế α-glucosidase thường đến từ các loại thảo mộc như lá trà xanh, lá ô liu, lá vối,.. Tuy nhiên, hoạt tính alkaloid trong lá sen và tim sen cũng được chứng minh là có khả năng ức chế α-glucosidase.
Chính vì thế, sử dụng tim sen có thể có hiệu quả trong việc ngăn chặn sự gia tăng nồng độ glucose sau bữa ăn.
Ngoài ra, trong tim se cũng chứa nhiều chất polysaccharide, alkaloid, có tác dụng kiểm soát sự hấp thụ glucose, tái tạo hoocmon insulin nhằm hạn chế rối loạn chuyển hóa cacbohydrat và điều hòa lượng lipid trong máu ở mức phù hợp.
Xem thêm: 8 loại thực phẩm hàng đầu ngăn ngừa bệnh mỡ trong máu
3.5 Thanh nhiệt giải độc
Tác dụng của tim sen có thể giúp thanh nhiệt, giải độc cơ thể, tăng hoạt động của hệ tiêu hóa, từ đó giúp việc hấp thụ và chuyển hóa dưỡng chất được đơn giản và dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó, những người hay bị mụn nhọt, ngứa, rôm sảy sử dụng tim sen thường xuyên sẽ rất hiệu quả. Nhờ khả năng này, tim sen cũng chữa nóng trong cơ thể (nguyên nhân dẫn đến bí tiểu).
4. Cách pha trà tâm sen
4.1 Hướng dẫn cách sử dụng tâm sen để pha trà
Cần pha trà tâm sen thì bạn hãy chuẩn bị các nguyên liệu sau:
- 5g tâm sen
- Bình trà
- 100 ml nước sôi
Đầu tiên bỏ tâm sen bằng bình, tráng qua một lần nước sôi rồi đổ bỏ nước đầu để tâm sen nở đều. Sau đó dùng nước sôi đổ đầy ấm, đợi khoảng 3 phút rồi thưởng thức. Đặc biệt nếu muốn một tách trà ngon thì bạn nên thưởng thức lúc trà còn ấm, vị thươm và đắng thanh, ngoài ra nếu muốn tăng hương vị của trà tâm sen thì bạn cũng có thể kết hợp với kỷ tử, cam thảo, mật ong, hoa cúc,...
4.2 Cách uống trà tâm sen
Mặc dù trà tâm sen có nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng không phải lúc nào cũng uống được, khi sử dụng bạn cần chú ý các vấn đề sau:
- Cách uống tốt nhất là sau bữa tối, tầm 1 - 2 giờ trước giờ đi ngủ để cơ thể được nghỉ ngơi và thư giãn hoản toàn, dễ ngủ.
- Không nên uống trà tâm sen khi bụng đói vì sẽ làm bụng cồn cào, khó chịu.
- Nên chọn tim sen sạch không bị ẩm mốc để pha trà
- Việc uống quá nhiều trà tâm sen phần nào cũng sẽ gây tác dụng phụ đối với sức khỏe như rối loạn lo âu, rối loạn tiêu hóa. Vì thế để sử dụng hiệu quả thì chỉ cần uống 5 - 10g/ ngày và không nên lạm dụng nó quá nhiều.
- Trà tâm sen không tốt cho trẻ nhỏ và phụ nữ đang mang thai, đang cho con bú và rối loạn kinh nguyệt.
5. Thận trọng khi sử dụng tim sen
Mặc dù tác dụng của tim sen rất tốt nhưng trong tim sen lại có chứa độc tố. Do đó, muốn sử dụng làm thuốc cần phải loại bỏ được tố bằng cách sao tâm sen, nếu không sao sẽ không thể loại bỏ được độc tố bên trong tim sen.
Trong tim sen có chứa độc tố cần thận trọng khi sử dụng (Nguồn: Internet)
Ngoài ra, bạn cần tuân thủ đúng liều lượng khi sử dụng tim sen. Liều lượng an toàn cho một ngày là dùng không quá 20g tim sen.
4.1 Một số lưu ý cần nhớ
- Không dùng tim sen với các đối tượng là: trẻ nhỏ, người bị hư nhiệt, hư âm.
- Phụ nữ dùng nhiều tim sen có thể bị rối loạn kinh nguyệt.
- Không sử dụng tim sen liên tục vì có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc đi ngoài phân lỏng.
4.2 Cách sử dụng tâm sen đúng cách ?
- Cần lựa chọn kỹ tim sen hoặc mua ở những nơi có nguồn gốc rõ ràng, không nấm mốc, đảm bảo chất lượng để tránh bị nhiễm độc khi uống
- Cần phải sao vàng tim sen trước khi sử dụng để giảm độc tính.
- Kiểm soát liều lượng dùng phù hợp với bản thân
- Không nên dùng tim sen liên tục trên 1 tháng để tránh tích lũy chất độc gây hại với cơ thể.
- Có thế sử dụng thêm thảo dược giúp phục hồi thần kinh để tạo giấc ngủ ổn định, bền vững.
Tim sen ( tâm sen ) vốn rất nổi tiếng trong Đông y bởi nhiều tác dụng của tim sen mang đến cho sức khỏe. Cách dùng phổ biến nhất của tim sen sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp với các thảo dược khác để hãm trà uống hàng ngày. Tuy nhiên, để nhận được những lợi ích sức khỏe từ tim sen hãy sử dụng tim sen đúng cách.
